«Πιστωτική κάρτα» η Γερμανία για την Ελλάδα που ξόδευε ασύστολα

ΒΙΝΤΕΟ BLOOMBERG ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ

Σε μια περιεκτική ανάλυση του τρόπου με τον οποίο Ελλάδα και ευρωζώνη οδηγήθηκαν στην σημερινή κρίση χρέους, προχωρά με ένα βίντεο το πρακτορείο Bloomberg, εξηγώντας πως ο φθηνός δανεισμός και οι αλόγιστες δαπάνες οδήγησαν στην υπερχρέωση χωρών κυρίως του νότου, οι οποίες με την είσοδό τους στην ευρωζώνη, αντιμετώπισαν μια ισχυρή οικονομία όπως η Γερμανία σαν «πιστωτική κάρτα». Παράλληλα εξηγεί ότι μια από τις βασικές αιτίες της κρίσης είναι ότι -στην ουσία- δεν υπήρξε ποτέ δημοσιονομική ένωση ταυτόχρονα με την νομισματική. 

«Τι είναι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους; Είναι η αποτυχία του ευρώ, του νομίσματος που συνδέει...17 χώρες». Με αυτή την διαπίστωση ξεκινά το βίντεο του Bloomberg που σημειώνει ότι η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία φλέρταραν με την χρεοκοπία, απειλώντας με κατάρρευση, όχι μόνο την ευρωζώνη, αλλά όλη την ήπειρο και τον υπόλοιπο κόσμο.

The European Debt Crisis Visualized [12/02]

Στην συνέχεια γίνεται μια ιστορική αναδρομή στο πως δημιουργήθηκε η ευρωπαϊκή ένωση και πως την 1η Ιανουαρίου του 1999 μια ομάδα ευρωπαϊκών χωρών προχώρησε στην υιοθέτηση κοινού νομίσματος, του ευρώ. Οι χώρες είχαν πλέον κοινή νομισματική πολιτική, όχι όμως και κοινή δημοσιονομική πολιτική, κάτι που συνιστά μία από τις βασικές αιτίες για την σημερινή κρίση, όπως επισημαίνεται.
Το βίντεο κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην θεμελιώδη- όπως υπογραμμίζει- διαφορά μεταξύ της νομισματικής πολιτικής η οποία ορίζει την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί σε μια οικονομία καθώς και τα επιτόκια για τον δανεισμό και της δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία ορίζει πόσοι είναι οι φόροι που συλλέγονται και οι δαπάνες στις οποίες μπορεί να προχωρήσει η κυβέρνηση μιας χώρας. Τα έξοδα ενός κράτους πρέπει να ισούνται με τα ποσά που εισπράττονται μέσω φόρων. Ο,τιδήποτε πάνω από αυτό το ποσό σημαίνει ότι μια χώρα χρειάζεται να δανειστεί.

 Από την στιγμή που μπήκαν στο ευρώ- υπογραμμίζεται στο βίντεο- χώρες όπως η Ελλάδα που πρότερα δανείζονταν λιγότερα και με επιτόκια της τάξης του 18%, απέκτησαν την δυνατότητα να δανειστούν πολύ περισσότερο και με επιτόκια τόσο χαμηλά, όπως αυτά της Γερμανίας. Εν ολίγοις οι πολύ πιο αδύναμες οικονομίες ήταν σα να μοιράζονται την ίδια «πιστωτική κάρτα»: την γερμανική οικονομία.
Χάρη στην φθηνή πίστωση, χώρες όπως η δική μας αύξησαν τα έξοδά τους σε αδιανόητα για το παρελθόν επίπεδα και οι πολιτικοί επιδόθηκαν σε μια ακατάσχετη παροχολογία, υποσχόμενοι νέες θέσεις εργασίας και γενναιόδωρες συντάξεις τις οποίες θα πλήρωναν με τα νέα χρήματα που δανειζόταν φθηνά.

Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιταλία συγκέντρωσαν τεράστια χρέη. Προκειμένου να τα αποπληρώσουν άρχισαν να δανείζονται ακόμη περισσότερο. Το κακό βέβαια ήταν ότι όσο συνεχιζόταν ο δανεισμός, οι δαπάνες δεν περιορίστηκαν. Αντιθέτως συνεχίστηκαν. Αυτές οι μη υγιείς δημοσιονομικές πολιτικές έδωσαν τροφή σε έναν φαύλο κύκλο ασύστολης σπατάλης και συγκέντρωσης χρέους.
Λόγω ευρωζώνης, το πρόβλημα απέκτησε άλλες διαστάσεις, αφού οι τύχες των χωρών ήταν πλέον αλληλένδετες. Η κατάσταση συνεχιζόταν όσο ήταν διαθέσιμη η πίστωση. Μέχρι που το 2008 η πίστωση σταμάτησε να είναι διαθέσιμη. Μετά από την κρίση στο στεγαστικό τομέα των ΗΠΑ που επηρέασε όλο τον πλανήτη και έβαλε παντού φρένο στον δανεισμό, ξαφνικά, οικονομίες όπως η ελληνική,σταμάτησαν να λειτουργούν.

Η Ελλάδα δεν μπορούσε να δανειστεί πλέον για να πληρώσει τις νέες θέσεις εργασίας και τις παροχές, δεν μπορούσε να δανειστεί ξανά για να αποπληρώσει τα παλιά χρέη. Το πρόβλημα της Ελλάδας έγινε πρόβλημα της ευρωζώνης λόγω του κοινού νομίσματος.
Οι χώρες που είχαν επιδοθεί σε αλόγιστες δαπάνες και αδυνατούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη τους, κοίταξαν όλες προς την Γερμανία, η οποία απρόθυμα συμφώνησε να βοηθήσει στην διάσωση των χρεωμένων, μόνο αν οι τελευταίοι άρχιζαν να εφαρμόζουν πολιτικές λιτότητας, δηλαδή να περικόπτουν δαπάνες, να δανείζονται λιγότερο και να αποπληρώνουν περισσότερο χρέος.

«Αυτό μοιάζει ως μια απλή λύση, ωστόσο δεν είναι», σημειώνει το Bloomberg. Κι αυτό γιατί πολύ απλά σε κανέναν δεν αρέσει η λιτότητα, καθώς συνεπάγεται περικοπές δαπανών και μείωση των εισοδημάτων πολλών πολιτών. Ο κόσμος χάνει τη δουλειά του, θυμώνει, κατεβαίνει στους δρόμους και προκαλεί αναταραχές.
Αλλά ακόμη και όταν εφαρμοστεί, η λιτότητα δεν λύνει αυτομάτως το δημοσιονομικό πρόβλημα, αφού η κυβέρνηση συγκεντρώνει φόρους βάσει των εισοδημάτων των φορολογουμένων. Συνεπώς όταν τα εισοδήματα είναι μικρότερα, αυτομάτως μειώνονται και οι εισπραχθέντες φόροι. Το κράτος εξακολουθεί να μην μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη του. Η εξίσωση είναι τόσο δύσκολη που από πολιτικής άποψης είναι σχεδόν αδύνατον να επιλυθεί.

Σ' αυτό μπορεί κανείς να προσθέσει και τις «πολιτισμικές διαφορές» μεταξύ των λαών της Ευρώπης, αναφέρει το βίντεο, σχολιάζοντας με μπόλικη δόση χιούμορ τις διαφορετικές νοοτροπίες Ελλήνων και Γερμανών. Μάλιστα εμφανίζει από την μια τον Έλληνα ξαπλωμένο στην παραλία να τα πίνει και από την άλλη τον συνειδητοποιημένο και υπεύθυνο Γερμανό που δουλεύει σκληρά και πληρώνει τους φόρους που του αναλογούν.
«Δυστυχώς η Ελλάδα έχει ένα φοβερό πρόβλημα. Ακόμη και πριν μπει στο ευρώ, αδυνατούσε να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των φόρων που επιβάλλει στους πολίτες. Το πρόβλημα της φοροδιαφυγής διογκώθηκε με την είσοδο στο ευρώ» υπογραμμίζεται.
Η άποψη των Γερμανών είναι ότι αυτή η τακτική «δεν λειτουργεί» και προειδοποιούν τους Έλληνες: «αν θέλετε τα χρήματά μας πρέπει να υιοθετήσετε και την ηθική μας».
Παρότι οι χρεωμένες χώρες είναι σχετικά μικρές οικονομίες, συνιστούν μεγάλη απειλή για όλο το ευρωπαϊκό, χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα, ακριβώς επειδή υπάρχει αλληλοσύνδεση λόγω του ενιαίου νομίσματος.
«Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης»
Όσο πιο πολύ πλησιάζουν στην χρεοκοπία οι χώρες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα και που έχουν δανειστεί από τράπεζες, κυβερνήσεις και επενδυτές, τόσο πιο αδύναμοι γίνονται όσοι τους δάνεισαν. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει το λεγόμενο «ντόμινο» στην ευρωζώνη, κάτι που σημαίνει ότι αν χρεοκοπήσει η Ελλάδα, μπορεί να ακολουθήσει η Ισπανία, η Πορτογαλία κλπ.
Το δυσάρεστο είναι ότι ακόμη και αν επιβληθεί λιτότητα και ακόμη και αν βοηθήσουν οι ισχυρές οικονομίες τις αδύναμες, δεν υπάρχει εγγύηση ότι η κρίση δεν θα επαναληφθεί. Κι αυτό επαναφέρει το μείζον ζήτημα του διαχωρισμού της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής.
Χωρίς έναν κεντρικό πολιτικό οργανισμό που θα έχει την δυνατότητα να ελέγχει την δημοσιονομική πολιτική, δηλαδή να επιβάλλει περικοπές και να αποτρέπει τον υπερβολικό δανεισμό και τις υπερβολικές δαπάνες, το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει, αφού οι χώρες θα συνεχίσουν να έχουν τεράστια ελλείμματα και χρέη, απειλώντας την σταθερότητα του οικοδομήματος.
Ωστόσο, αυτή η ιδέα του κεντρικού ελέγχου είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκη και διόλου δημοφιλής, αφού συνεπάγεται εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας και στην ουσία σημαίνει την δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
Είναι άραγε έτοιμη η Ευρώπη να κάνει τα απαραίτητα βήματα για να δημιουργήσει μια δημοσιονομική ένωση παράλληλα με την νομισματική, ή εν τέλει η ευρωζώνη θα διαλυθεί και μαζί της θα εξαφανιστεί και το ευρώ;


   Επιμέλεια: Δήμητρα Ράγια  
www.ethnos.gr (πηγή: Bloomberg)