Το Brexit κομματιάζει το Ηνωμένο Βασίλειο

Το «όχι» διώχνει και τον Κάμερον από την εξουσία

Η ημέρα της κρίσεως για την Ε.Ε. και τη Βρετανία πλησιάζει και οι ακριβείς οικονομικές επιπτώσεις ενός Brexit παραμένουν θολές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ένα τυχόν διαζύγιο θα δημιουργούσε μια μακρόχρονη οικονομική ανασφάλεια. Το ντέρμπι της κάλπης για την 23η Ιουνίου παραμένει αμφίρροπο. 

 

Το στρατόπεδο του Brexit εμφανίζεται στην τελευταία δημοσκόπηση να έχει αποκτήσει ισχυρή δυναμική, κεντράροντας στο μεταναστευτικό. Με το ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου να παραμένει υψηλό, το Brexit εμφανίζεται στο 43% και το στρατόπεδο υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. στο 40%.

 

Τυχόν Brexit θα προκαλέσει αναταράξεις τόσο στην πολιτική σκηνή της Βρετανίας όσο, πιθανότατα, και σε όλο το οικοδόμημα του Ηνωμένου Βασιλείου. 

 

Η ήττα στο δημοψήφισμα θα σημαίνει μάλλον παραίτηση για τον πρωθυπουργό Κάμερον. Ο πιθανότερος αντικαταστάτης θα είναι ο Μπόρις Τζόνσον, ο θερμότερος υποστηρικτής της αποχώρησης. Ο Τζόνσον είχε στο παρελθόν υποσχεθεί ότι μετά το Brexit θα ακολουθήσει δημοψήφισμα πάνω σε μια νέα συνθήκη της Ε.Ε., ευνοϊκότερη για τη Βρετανία. Όμως τελευταία σιωπά. Προφανώς αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν θα έχουν πολλούς λόγους να επιβραβεύσουν με ένα νέο ντιλ τη Βρετανία αν ψηφίσει Brexit. 

 

Η ίδια λογική θα ισχύσει και για τις νέες εμπορικές συμφωνίες με τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. που θα πρέπει να διαπραγματευτεί η Βρετανία μετά το Brexit. Θα πάρει χρόνια μέχρι να ολοκληρωθούν και οι άλλες χώρες αναμένεται να κάνουν ιδιαίτερα σκληρό παζάρι. Στο μεταξύ η βρετανική οικονομία και οι επενδύσεις θα κυριαρχούνται από αστάθεια.

 

Το πρόβλημα της Σκωτίας

 

Πολλοί υπέρμαχοι του Brexit υποστηρίζουν ότι οι εμπορικές συμφωνίες με την Ε.Ε. μπορούν να αντικατασταθούν από τις ΗΠΑ. Πράγμα μάλλον απίθανο, δεδομένης της αρνητικότατης στάσης στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Τραμπ και Σάντερς υποστηρίζουν ότι οι πρόσφατες εμπορικές συμφωνίες εξαφάνισαν αμερικανικές θέσεις εργασίας. Ούτε η Χίλαρι Κλίντον τολμά να τις υποστηρίξει.

 

Πέρα, όμως, από το πολιτικό και εμπορικό σκέλος, υπάρχει κι ένας άλλος παράγοντας που απειλεί την ενότητα της Μεγάλης Βρετανίας. Λόγω της ιδιαιτερότητας του Ην. Βασιλείου (Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία, Β. Ιρλανδία), η 23η Ιουνίου μπορεί να σημάνει και περαιτέρω μπελάδες που θα απειλήσουν την ίδια τη μορφή της Βρετανίας όπως την ξέρουμε.

 

Είναι συνηθισμένο για τους οπαδούς του Brexit που επιθυμούν την ανεξαρτησία της Βρετανίας από την Ε.Ε. να είναι ταυτοχρόνως κατά κάθε εθνικής ανεξαρτησίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως στην περίπτωση της Σκωτίας. Ένα Brexit θα μπορούσε να οδηγήσει σε δεύτερο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία της Σκωτίας και σε σοβαρά προβλήματα στη Β. Ιρλανδία.

 

Σε Σκωτία, Ιρλανδία και Ουαλία η πλειονότητα των ψηφοφόρων τάσσεται υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετα με το δημοψήφισμα του 1975, όταν ήταν όλοι λιγότερο υπέρ της Ευρώπης απ’ όσο η Αγγλία. Το ότι και τα τρία αυτά μέρη είναι υπέρ του «Ναι στην Ευρώπη» σημαίνει ότι τυχόν Brexit θα επιβληθεί από τους Άγγλους ψηφοφόρους ενάντια στη θέληση των υπολοίπων. 

 

Αυτό θα ξεσήκωνε τους Σκωτσέζους, που βλέπουν τις Βρυξέλλες ως εναλλακτικό κέντρο εξουσίας προς το Λονδίνο. Σε πρόσφατη συζήτηση στο σκωτσέζικο Κοινοβούλιο έγινε σαφές ότι και τα πέντε κύρια κόμματα υποστηρίζουν την παραμονή στην Ε.Ε., όπως, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, και το 75% των ψηφοφόρων. 

 

Η Σκωτία φροντίζει να χρησιμοποιεί αυτό το «χαρτί» για να αυξήσει την επιρροή της στην Αγγλία προειδοποιώντας ανοιχτά ότι ένα Brexit θα πυροδοτήσει δεύτερο δημοψήφισμα πάνω στην ανεξαρτησία της Σκωτίας. Και αυτήν τη φορά οι ισορροπίες σε σχέση με το 2014 έχουν αλλάξει από τότε που η πρόταση ανεξαρτητοποίησης από το Ην. Βασίλειο έχασε με 55% - 45%.

 

Στην πράξη, πάντως, το δημοψήφισμα στη Σκωτία δεν θα συμβεί σύντομα, επειδή οι οικονομικές ανασφάλειες που οδήγησαν στη μη ανεξαρτητοποίηση το 2014 παραμένουν ή έχουν επιδεινωθεί. Για παράδειγμα, οι τιμές του πετρελαίου βρίσκονται σήμερα στο μισό από τότε, άρα μια ανεξάρτητη Σκωτία θα αντιμετώπιζε αυτόματα σοβαρές δημοσιονομικές δυσκολίες. 

 

Αν, εξάλλου, συμβεί το Brexit και το Ην. Βασίλειο τερματίσει την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων από την Ε.Ε., αυτό πρακτικά μπορεί να σημαίνει την ανέγερση συνόρου μεταξύ Βορρά και Νότου. Η Αγγλία είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Σκωτίας κι έτσι ακόμη και ενδεχόμενοι τελωνειακοί έλεγχοι θα είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς. Αν και οι Σκωτσέζοι είναι θερμοί υποστηρικτές της Ευρώπης, ένα δεύτερο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία θα χρειαστεί προσεκτικές κινήσεις και δεν αναμένεται να διεξαχθεί άμεσα.

 

Ο φόβος της Β. Ιρλανδίας

 

Από την άλλη το Brexit θα δημιουργούσε άμεσα προβλήματα στη Β. Ιρλανδία. Κατ’ αρχάς στην οικονομία. Ο αγροτικός τομέας είναι πολύ σημαντικός για τη Β. Ιρλανδία και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Οι Βρυξέλλες έχουν προσφέρει σημαντική υποστήριξη στη Β. Ιρλανδία από το 1998 και το Μπέλφαστ τονίζει ότι, αντίθετα με την υπόλοιπη Βρετανία, ωφελείται σημαντικά από το ευρωπαϊκό μπάτζετ.

 

Όσο για την Ιρλανδία, απ’ όλες τις χώρες της Ε.Ε. είναι αυτή που ανησυχεί περισσότερο για ένα Brexit. Οι σχέσεις μεταξύ Ιρλανδίας και Βρετανίας είναι αυτήν τη στιγμή καλύτερες παρά ποτέ στην ιστορία τους, οι οικονομικοί δεσμοί έχουν ισχυροποιηθεί, η μετακίνηση και το εμπόριο είναι ευκολότερα. Η Βρετανία αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά για τις εξαγωγές της Ιρλανδίας και οι βρετανικές εξαγωγές στην Ιρλανδία είναι περισσότερες από ό,τι σε Κίνα, Βραζιλία και Ινδία μαζί.

 

Η Ιρλανδία θεωρεί το Brexit ανεύθυνο και επικίνδυνο. Αν η Βρετανία, έχοντας ψηφίσει να φύγει, περιορίσει την ελεύθερη μετακίνηση ή αποχωρήσει από την κοινή αγορά της Ε.Ε., αυτό θα έχει συνέπειες στο μοναδικό χερσαίο σύνορο με μια χώρα της Ε.Ε., δηλαδή τα 480 χλμ. που χωρίζουν τη Β. Ιρλανδία από την Ιρλανδία. Ακόμη κι αν Βρετανία και Ιρλανδία δεν θελήσουν να αποκτήσουν κανονικά σύνορα με τελωνεία και ελέγχους διαβατηρίων, αυτό θα εξαρτηθεί κι από τη γνώμη των υπόλοιπων 26 χωρών της Ε.Ε. γιατί θα είναι και δικά τους σύνορα.

 

Μάλιστα οι εθνικιστές στη Β. Ιρλανδία δήλωσαν ότι σε περίπτωση Brexit θα απαιτηθεί δημοψήφισμα για να σχεδιαστεί σύνορο με τον Νότο. Η αποσταθεροποίηση θα καραδοκεί.

 

Εν κατακλείδι υπάρχει η προοπτική η Βρετανία να παραμείνει τελικά στην Ε.Ε. ακριβώς επειδή οι ψηφοφόροι σε Β. Ιρλανδία, Σκωτία και Ουαλία θα πλειοψηφήσουν των Άγγλων. Αυτό, όμως, θα μπορούσε να ξυπνήσει εθνικιστικά ανακλαστικά στους Άγγλους δημιουργώντας έτσι τη μεγαλύτερη μελλοντική απειλή για το Ην. Βασίλειο.

topontiki.gr