To καλοκαίρι τελειώνουν τα χρήματα του μνημονίου, όχι τα μέτρα

Την άνοιξη του 2018 θα τρέξει η 4η και τελευταία αξιολόγηση του μνημονίου. Η επιτυχής ολοκλήρωσή της δε θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Όλα τα εκκρεμή ζητήματα θα πρέπει να διευθετηθούν σε πολύ σύντομο διάστημα.

Περιλαμβάνονται συνολικά 82 προαπαιτούμενες δράσεις, όπως η διαδικασία επιλογής 3.200 διευθυντών του δημοσίου μέσω ΑΣΕΠ, η ολοκλήρωση μεγάλου αριθμού ιδιωτικοποιήσεων, η πώληση μονάδων της ΔΕΗ, η μείωση των κόκκινων δανείων, η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών με τις αλλαγές που θα επιφέρει στον ΕΝΦΙΑ, ο εξορθολογισμός των δαπανών υγείας κλπ.

Ένα εξίσου μεγάλο ερωτηματικό είναι αν θα προκύψει ανάγκη για νέα χρηματοδότησή των τραπεζών μετά την ολοκλήρωση των stress tests και τον έλεγχο του ενεργητικού τους.

Εφόσον κλείσουν έγκαιρα όλες οι εκκρεμότητες της 4ης αξιολόγησης και δεν προκύψουν προβλήματα με τις τράπεζες, η Ελλάδα θα ολοκληρώσει τον 8ετή κύκλο των μνημονίων και θα βγει μόνη της στο μέλλον να δανειστεί από τις αγορές. Από την τελευταία δόση θα λάβει επιπλέον €9 δις, που θα χρησιμοποιηθούν το πρώτο διάστημα ως ένα «μαξιλάρι» σε περίπτωση που δεν καταφέρει να αντλήσει από τις αγορές όλα τα απαιτούμενα κεφάλαια.

Η συγκυρία είναι ευνοϊκή. Η Ευρώπη δείχνει να ξεπερνάει την κρίση και αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς, το ίδιο και οι ΗΠΑ. Τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Υπάρχει βέβαια ο κίνδυνος στα μέσα του 2018 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διακόψει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά τα ελληνικά ομόλογα. Η μέχρι τώρα πολιτική της όμως δείχνει πως οποιαδήποτε μεταβολή θα γίνει σταδιακά και με ήπιο τρόπο.
Οι Ευρωπαίοι θέλουν να ξεμπερδεύουν με την Ελλάδα. Δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση να δώσουν κι άλλα χρήματα. Ούτε καν δείχνουν να προτιμούν τη λύση της προληπτικής πιστωτικής γραμμής από τα αδιάθετα χρήματα του 3ου μνημονίου (περίπου 25 δις), διότι κάτι τέτοιο θα πρέπει να έχει την έγκριση των κοινοβουλίων τους.
Ασφαλώς εξακολουθούν να μην έχουν καμία εμπιστοσύνη στις ελληνικές κυβερνήσεις. Φοβούνται ότι αν δεν υπάρχει κάποιο περιοριστικό πλαίσιο, αυτές θα παρεκτραπούν στις ίδιες πρακτικές που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία το 2010.
Για το λόγο αυτό πέτυχαν η κυβέρνηση να νομοθετήσει προκαταβολικά τη μείωση των συντάξεων από 1/1/2019 και τη μείωση του αφορολόγητου από 1/1/2020 (ίσως κι από το 2019 αν δεν πιαστούν οι στόχοι). Επίσης, να υιοθετήσει για την επόμενη πενταετία 2018-2022 υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ. Σε περίπτωση που δεν επιτυγχάνεται ο στόχος θα ενεργοποιείται αυτόματα ο «κόφτης».

Όσον αφορά το χρέος, το πιθανότερο είναι να γίνουν μεν διευκολύνσεις στην εξυπηρέτησή του, αυτέ όμως να συνδεθούν με την υποχρεωτική εφαρμογή προσυμφωνημένων μεταρρυθμίσεων από την πλευρά της Ελλάδας. Τέτοιες «ευκολίες πληρωμών» είναι πχ. η επέκταση της περιόδου χάριτος για την πληρωμή των τόκων του 2ου μνημονίου (λήγει το 2022) και το σπρώξιμο των δόσεων του 1ου μνημονίου μερικά χρόνια πιο πίσω (ξεκινούν το 2020). Ασφαλώς είναι πολύ σημαντικές για τη βιωσιμότητα της χώρας. Στην παρούσα φάση όμως πολύ δύσκολα θα δούμε μια βαθιά και γενναία αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

              Δημήτριος Γκιόκας
Οικονομολόγος, Οικονομικός Αναλυτής
               huffingtonpost.gr