«Αναλογική» ναι, «απλή» βλέπουμε

Το θέμα του εκλογικού νόμου, αν και θα «κουμπώσει» με τη συνταγματική αναθεώρηση, θα προωθηθεί χωριστά, αφού κυβερνητική επιθυμία είναι να ψηφιστεί σύντομα – και άρα σε απόσταση από εκλογές – για να μην κατηγορηθεί για πολιτικές σκοπιμότητες, τουλάχιστον αυτό υποστηρίζεται επισήμως.

Υπό αυτή την προϋπόθεση είναι φανερό ότι ο εκλογικός νόμος, για τον οποίο η επιδίωξη είναι να εφαρμοστεί από τις προσεχείς εκλογές, δεν μπορεί να ακολουθήσει τους χρόνους της συνταγματικής αναθεώρησης που απαιτεί δύο κοινοβουλευτικές θητείες για να ολοκληρωθεί.

 

Κομβικό ζήτημα αποτελεί το εκλογικό σύστημα που θα επιλεγεί, με τις μέχρι στιγμής ενδείξεις να δείχνουν ότι αυτό θα κινείται «στην κατεύθυνση της απλής αναλογικής», αλλά δεν θα είναι «απλή και άδολη» αναλογική, κατά την πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι σήμερα. Στο εσωτερικό της κυβέρνησης διαμορφώνονται δύο απόψεις (υπέρ της απλής και υπέρ της ενισχυμένης αναλογικής). Κεντρικά η κυβέρνηση και το κόμμα τις τελευταίες μέρες επιλέγουν τη διπλωματική διατύπωση ότι η συζήτηση με την κοινωνία και τα πολιτικά κόμματα θα έχεις ως βάση την απλή αναλογική.

 

Η παραπάνω διατύπωση («με κατεύθυνση την απλή αναλογική») έγινε από τον υπουργό Εσωτερικών Παναγιώτη Κουρουμπλή – όχι τυχαία. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός έλαβε από την αρχή της χρονιάς την εντολή από τον πρωθυπουργό να προωθήσει τρία ζητήματα: τις αλλαγές στον Καλλικράτη, τον νέο εκλογικό νόμο και την αναθεώρηση του Συντάγματος. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η εντολή Τσίπρα ήταν να υπάρξει μια επεξεργασία για τον εκλογικό νόμο με βάση την απλή αναλογική που είναι θέση της Αριστεράς ή εν πάση περιπτώσει μια αναλογικότερη εκδοχή του ισχύοντος νόμου. Να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός εδώ και καιρό χρησιμοποιεί τον όρο «αναλογικότερος εκλογικός νόμος». 

 

Σε κάθε περίπτωση, ενδεχομένως και υπό το προσωπικό πρίσμα – τη διαδεδομένη θέση ότι η απλή αναλογική δεν βγάζει αυτοδύναμες και σταθερές κυβερνήσεις – ο υπουργός φαίνεται πως ήδη έχει επεξεργαστεί σενάρια για έναν «αναλογικότερο» εκλογικό νόμο, με χαρακτηριστικά τη μείωση του μπόνους των 50 εδρών σε 30 ή 20 έδρες, την κατάτμηση των μεγάλων περιφερειών σε μικρότερες, την πρόβλεψη το μπόνους να δίνεται και στο δεύτερο κόμμα υπό την προϋπόθεση ότι προεκλογικά θα έχει συνάψει συνεργασία με άλλον κομματικό σχηματισμό, τη μείωση της θητείας των βουλευτών. Ο ίδιος δε σε τηλεοπτική συνέντευξή του στην ΕΡΤ έχει αναφέρει ότι συζητείται ακόμη και η μείωση του αριθμού των βουλευτών από 300 σε 200.

 

«Προσωπικές επεξεργασίες»

 

Όσον αφορά την κατάτμηση των μεγάλων περιφερειών, το επιχείρημα είναι ότι μεγάλες περιφέρειες, όπως π.χ. η Β’ Αθήνας (περίπου 40 έδρες), αποτελούν εστίες διαφθοράς, συναλλαγής κ.λπ., δημιουργούν ανισότητες μεταξύ των βουλευτών κ.λπ. Πάντως και στο παρελθόν υπήρξαν ανάλογες προσπάθειες οι οποίες δεν καρποφόρησαν, καθότι και δύσκολο υπήρξε στην πράξη και σημειώθηκαν αντιδράσεις βουλευτών.

 

Τα παραπάνω λίγο πολύ έχουν γίνει γνωστά και από δημόσιες τοποθετήσεις του υπουργού Εσωτερικών (κάποιοι του καταλογίζουν ότι επιχειρεί να προκαταλάβει τη συζήτηση και να δεσμεύσει την κυβέρνηση σε συγκεκριμένες απόψεις), ο οποίος φαίνεται, όπως προαναφέρθηκε, ότι επεξεργάζεται σενάρια σε συνεννόηση και με ειδικούς. Γι’ αυτό προ μηνός περίπου η κυβερνητική εκπρόσωπος μίλησε για «προσωπικές επεξεργασίες», τηρώντας αποστάσεις από τις δημόσιες τοποθετήσεις του υπουργού. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι επεξεργασίες αυτές δεν γίνονται εν γνώσει του Μαξίμου, ωστόσο πριν ξεκινήσει ένας πιο επίσημος διάλογος στο κόμμα, την κυβέρνηση και με τα άλλα κόμματα το Μαξίμου καλύπτει τα νώτα του και αποφεύγει να ανοίξει τα χαρτιά του.

 

Άλλωστε πηγές του υπουργείου Εσωτερικών αναφέρουν ότι σε επίπεδο υπουργείου δεν έχει προϋπάρξει καμία προετοιμασία, καμία συζήτηση ή κατάθεση προτάσεων και παραπέμπουν στις αποφάσεις και πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού. Παραπέμπουν, επιπλέον, στην Επιτροπή ή όποιο άλλο όργανο συγκροτηθεί το προσεχές διάστημα μέσα από το οποίο θα τρέξει ο θεσμικός διάλογος με την κοινωνία και τα κόμματα. Τα περί πολύ πρώιμου σταδίου και συζητήσεων που έχουν περισσότερο χαρακτήρα ζύμωσης παρά κατάθεσης σχηματοποιημένων προτάσεων επιβεβαιώνουν και συνεργάτες του πρωθυπουργού. 

 

Στο μεταξύ, αν και η κυβέρνηση τονίζει ότι κινεί τώρα τη διαδικασία προκειμένου οι αλλαγές να μην γίνουν κοντά σε εκλογές, οι παραπάνω πηγές τονίζουν ότι δεν υπάρχει βιασύνη διότι οι εκλογές είναι ακόμη μακριά.

Πάντως η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη σημείωσε προχθές ότι η κυβερνητική πρόταση θα κατατεθεί «σύντομα», ώστε «η συζήτηση του εκλογικού νόμου να γίνει σε χρόνο ουδέτερο και απομακρυσμένο πολύ από εθνικές εκλογές», χωρίς να είναι σε θέση να προσδιορίσει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα.

 

Μάχη για το μπόνους

 

Το ερώτημα είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταφέρει να επωφεληθεί των αλλαγών στις επόμενες εκλογές, καθώς αν η τελική πρόταση δεν συγκεντρώσει 200 βουλευτές, αλλά 180, όπως αναμένεται (με τις ψήφους της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Ποταμιού), τότε ο νέος εκλογικός νόμος θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές. Η Ν.Δ. διαφωνεί με την κατάργηση ή τον περιορισμό του μπόνους των 50 εδρών, καθώς εκτιμά – με βάση και την εικόνα των δημοσκοπήσεων το τελευταίο διάστημα, που πάντως δεν είναι ενδεικτική όσο απέχουμε από εκλογές – ότι στις επόμενες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ θα χρεωθεί τη φθορά της εξουσίας και η ίδια θα είναι το πρώτο κόμμα.

 

Κυβερνητικές πηγές, πάντως, επιμένουν ότι η βασική στόχευση είναι να υπάρξουν θεσμικές τομές και αλλαγές στο πολιτικό σύστημα τέτοιες ώστε αυτό στο εξής να μην είναι όμηρος καταστάσεων που συνδέονται με το παλιό πολιτικό σύστημα. Στην πραγματικότητα ένας «αναλογικότερος» εκλογικός νόμος θεωρείται ότι – ακριβώς επειδή ενισχύει τα μικρότερα κόμματα, όπως η Δημοκρατική Συμπαράταξη και το Ποτάμι – μπορεί να τα τραβήξει τουλάχιστον από το άρμα της Ν.Δ. σπάζοντας το αντιπολιτευτικό μέτωπο, ενώ ταυτόχρονα θα θέσει πιο επιτακτικά τα διλήμματα συνεργασιών.

ΜΑΡΙΑ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

             ΠΟΝΤΙΚΙ