Ο Ντράγκι κρατά στα χέρια του το «κλειδί» για τις εκλογές: Τα δύο σενάρια

Ο μειλίχιος και λιγομίλητος κεντρικός τραπεζίτης της ευρωζώνης δείχνει να κρατά στα χέρια του το κλειδί για τις πολιτικές εξελίξεις της επόμενης περιόδου στην Αθήνα.

Ο μειλίχιος και λιγομίλητος κεντρικός τραπεζίτης της ευρωζώνης φαίνεται να κρατά στα χέρια του το «κλειδί» για τις πολιτικές εξελίξεις της επόμενης περιόδου στην Αθήνα. Και τούτο διότι ο Μάριο Ντράγκι είναι ο άνθρωπος στον οποίο  «ποντάρει» το Μέγαρο Μαξίμου για να ανατρέψει και να αντιστρέψει την ραγδαία καθοδική πορεία της κυβέρνησης, όπως την καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις που έχουν δει τελευταίως το φως της δημοσιότητας.
Το κυβερνητικό επιτελείο έχει επενδύσει ένα μεγάλο μέρος των προσδοκιών του σε μια ενδεχόμενη συμπερίληψη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Όπως εκτιμά το Μέγαρο Μαξίμου, μια τέτοια εξέλιξη θα έλυνε τα χέρια του πρωθυπουργού και θα έδινε στην κυβέρνηση τον αναγκαίο «δημοσιονομικό χώρο» για να επιστρέψει κάποιες από τις θυσίες που έγιναν τα τελευταία χρόνια πίσω στο εκλογικό σώμα. Συνακόλουθα, σε ένα τέτοιο σενάριο, το πολιτικό σκηνικό και ιδίως η πτώση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσαν να αναστραφούν. Απαραίτητη προϋπόθεση για να πραγματοποιηθούν τα παραπάνω είναι βεβαίως η ταχεία ολοκλήρωση της πρώτης και της δεύτερης αξιολόγησης, κάτι που αν κρίνει κανείς και από την έκθεση του ΔΝΤ που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή, δεν αναμένεται να είναι μια καθόλου εύκολη υπόθεση.

Για αυτόν τον λόγο και στο κυβερνητικό επιτελείο ήδη επεξεργάζονται ένα εναλλακτικό, «κακό» σενάριο, με στόχο τη συγκράτηση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ κοντά στο 20%, ώστε το κόμμα να καταφέρει να παραμείνει ρυθμιστής την επόμενη ημέρα μιας ενδεχόμενης εκλογικής αναμέτρησης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι συνεχείς και σε υψηλούς τόνους επιθέσεις στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά και η προσπάθεια σκιαγράφησής του Κυριάκου Μητσοτάκη ως ενός σκληρά νεοφιλελεύθερου και εχθρικού προς το δημόσιο πολιτικού αρχηγού.

QE: Το καλό σενάριο και η αντιστροφή του κλίματος

Η ημερομηνία-κλειδί για την ευόδωση του καλού σεναρίου είναι η 10η Οκτωβρίου.
Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εκτιμήσεις, εάν κλείσει πλήρως η πρώτη αξιολόγηση στο τακτικό Eurogroup που θα πραγματοποιηθεί εκείνη την ημέρα, εκτός από την εκταμίευση της υποδόσης των 2,8 δισ., θα δοθεί από τους ευρωπαίους και ένα σαφές μήνυμα ότι η ελληνική κυβέρνηση υλοποιεί το πρόγραμμα. Μια τέτοια διαπίστωση, σε συνδυασμό με μια καλή πορεία στην εφαρμογή των προαπαιτουμένων της β' αξιολόγησης, είναι πιθανόν -εκτιμούν στην κυβέρνηση- να επιτρέψει στον κεντρικό τραπεζίτη της ευρωζώνης Μάριο Ντράγκι να επανεξετάσει σοβαρά το θέμα της συμπερίληψης των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης (QE).
Με βάση τον ανωτέρω σχεδιασμό, στην περίπτωση που επιτευχθεί μια τέτοια συμπερίληψη, η δημοσιονομική θηλιά που επικρέμαται πάνω από την Ελλάδα θα χαλαρώσει, τα χέρια του Αλέξη Τσίπρα θα λυθούν και οι όροι του πολιτικού παιχνιδιού θα αλλάξουν άρδην.
Ενδεικτική των σχεδιασμών του Μαξίμου είναι η διαρροή κυβερνητικών στελεχών που έγινε σε ανύποπτη στιγμή -στις 7 Σεπτεμβρίου 2016- στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. Σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ που είχε δημοσιεύσει τότε το πρακτορείο, η Αθήνα εξετάζει -εφόσον συμπεριληφθεί στο QE- να προχωρήσει στην έκδοση ενός ή δύο μικρών ομολόγων προκειμένου να διερευνήσει τις διαθέσεις των αγορών και να στείλει ένα μήνυμα πως η χώρα στέκεται και πάλι στα πόδια της.

Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι με γνώση του ζητήματος ανέφεραν στο Reuters ότι μέλη της κυβέρνησης διαφωνούν ως προς τη χρονική στιγμή που πρέπει να γίνουν οι εκδόσεις των ομολόγων, των πρώτων για την Ελλάδα από το 2014. «Μπορεί να είναι μία ή δύο μικρές εκδόσεις, για να δούμε πώς είναι το κλίμα και να λάβουμε μια τιμή», είχει δηλώσει ανώτατος αξιωματούχος στο Reuters, χωρίς να δώσει άλλες πληροφορίες. «Θέλουμε να εκμεταλλευθούμε την συμπερίληψη των ομολόγων μας στο QE και την πτώση των αποδόσεων που αναμένεται να ακολουθήσει», είχε τονίσει. Όπως ανέφερε τότε το Reuters στο ρεπορτάζ του, για να ξεκινήσει η ΕΚΤ να αγοράζει ελληνικά ομόλογα, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να ολοκληρώσει τη δεύτερη αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος διάσωσης, η οποία αναμένεται να αρχίσει τον Οκτώβριο και περιλαμβάνει δύσκολες μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά.

Τα παραπάνω γεννούν ωστόσο δύο σοβαρά ερωτήματα, ένα πολιτικής στρατηγικής και ένα ρεαλιστικής εκτίμησης της υπάρχουσας κατάστασης.
Πρώτον, εάν ο στόχος και ο σχεδιασμός είναι πράγματι αυτός, κάτι που φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τις δηλώσεις που έκανε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στις συναντήσεις που είχε τις τελευταίες ημέρες στις ΗΠΑ, δείχνουν ακατανόητες οι κυβερνητικές «κορώνες» και η επιθετική ρητορική που διευρύνει το ρήγμα με τον διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα. Είναι σαφές πως ο τελευταίος, εκ του θεσμικού του ρόλου, θα μπορούσε να καταστεί ο στενότερος των συμμάχων στη διεκδίκηση της συμπερίληψης των ελληνικών ομολόγων στο QE αλλά και στην επιδίωξη μικρότερων πλεονασμάτων μετά το 2018.
Δεύτερον, μια γενναία αλλαγή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στην οποία προσβλέπει η Αθήνα δεν δείχνει πιθανή. Το ΔΣ της ΕΚΤ που συνεδριάζει εκ νέου στα μέσα Οκτώβρη προσανατολίζεται σε μια απλή προσαρμογή του τρέχοντος προγράμματος. Αυτό τουλάχιστον είναι το συμπέρασμα που εξήγαγε το πρακτορείο Reuters μετά από συνομιλίες με έξι πηγές από ή κοντά στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.

Ανάμεσα στην οπτική των  αξιωματούχων της ΕΚΤ και στις αγορές - που είχαν προεξοφλήσει μια θετική κίνηση τον Σεπτέμβριο - υπάρχει απόσταση. Όπως μεταδίδει το Reuters, οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν εξετάζουν σοβαρά μια μείωση του επιτοκίου, την συμπερίληψη νέων στοιχείων ενεργητικού στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και την εγκατάλειψη του λεγόμενου «capital key», που απαιτεί η ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα μιας χώρας ανάλογα με το μέγεθος της οικονομίας.

Εκλογές: Tο κακό σενάριο και η στόχευση Τσίπρα       

Στο «μπετονάρισμα» ενός ποσοστού κοντά στο 20%, ώστε να παραμείνει στο κέντρο του πολιτικού παιχνιδιού στοχεύει ο Αλέξης Τσίπρας, στην περίπτωση που το «καλό σενάριο» δεν ευοδωθεί, σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πληροφορίες από τα όσα συζητούνται στα ενδότερα του Μεγάρου Μαξίμου και στην κορυφή του κυβερνητικού σχήματος.
Ο Πρωθυπουργός, διαπιστώνοντας τη ραγδαία και πρωτοφανή για κυβέρνηση φθορά και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα  -ένα έτος από τις τελευταίες εκλογές- εμφανίζεται έτοιμος να ενεργοποιήσει με τους στενούς του συνεργάτες το σχέδιο για πολιτική διάσωση τόσο του ιδίου όσο και του ΣΥΡΙΖΑ. Πως θα γίνει αυτό; Με τη συγκράτηση του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ποσοστό κοντά στο 20%.
Ήδη, το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν συμφώνησε και η Ν.Δ. δεν ψήφισε την απλή αναλογική ώστε να εφαρμοστεί στις προσεχείς εκλογές, αλλά θα ισχύσει στις μεθεπόμενες, δίνει τη δυνατότητα στον Αλ. Τσίπρα να σχεδιάσει την πολιτική του άμυνα, ώστε να μην καταρρεύσει τελείως.
Ουδείς εξάλλου από το επιτελείο του δεν θέλει, όπως είναι λογικό, την επιστροφή σε ποσοστά του 4-5% και γι’ αυτό όλες οι κινήσεις γίνονται προς την κατεύθυνση του…«μπετοναρίσματος» του εκλογικού σώματος. Για να γίνει αυτό όμως χρειάζεται ένας εύκολος, κατά την αναφορά κυβερνητικών στελεχών, ταξικός αντίπαλος ή εχθρός.

Αυτός είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης και γι’ αυτό πολλαπλασιάζονται οι αναφορές και οι χαρακτηρισμοί εκ μέρους των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. είναι νεοφιλελεύθερος, πολέμιος του δημοσίου και θα διώξει δημοσίους υπαλλήλους.

Η λογική της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ είναι απλή και έχει συζητηθεί στο Μέγαρο Μαξίμου: ο Κυρ. Μητσοτάκης αντικειμενικά έχει πρόβλημα στο κοινό των δημοσίων υπαλλήλων και γι΄ αυτό και ο ίδιος εμμένει εσχάτως συνεχώς και το λέει με ένταση δημόσια ότι δεν θέλει απολύσεις στο δημόσιο και δεν θα τις κάνει εάν κερδίσει τις εκλογές.
Το πρωθυπουργικό επιτελείο, με ενεργή παρουσία του υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά, αλλά και με συνδρομή στα ζητήματα επικοινωνιακής στρατηγικής του υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη, θέλει να παγιωθεί η εικόνα ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. είναι νεοφιλελεύθερος.
Η στρατηγική είναι να καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ να «μπετονάρει» ένα σημαντικό κομμάτι των δημοσίων υπαλλήλων και να τους έχει συμμάχους. Οι περισσότερες αποφάσεις κινούνται στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής, ενώ και η ρητορική το επόμενο διάστημα θα είναι στην ίδια λογική.
Μια ευκαιρία για μετωπική σύγκρουση θα έχουν οι δυο αρχηγοί την προσεχή Τετάρτη κατά την προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή για την Παιδεία, ένα χώρο που ο Κυρ. Μητσοτάκης θεωρεί προνομιακό, ενώ ο Αλ. Τσίπρας θα δώσει έμφαση στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο το οποίο, όπως πιστεύει ο ίδιος, ασπάζεται ο πρόεδρος της Ν.Δ.
Επίσης, όλη η επιχειρηματολογία και το αφήγημα περί της μάχης έναντι της παλαιάς διαπλοκής και του διεφθαρμένου συστήματος της μεταπολίτευσης θεωρούν ότι περνάει σε ένα τμήμα της κοινωνίας που θα τους στηρίξει, ενώ και πολλές κυβερνητικές αποφάσεις έχουν σαφώς ταξικό πρόσημο.


thetoc.gr