Η Διοίκηση υποχρεούται να χορηγεί αντίγραφα των διοικητικών εγγράφων

Κάθε ενδιαφερόμενος Πολίτης έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. 




Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της Διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις

Νόμος υπ’ αριθ. 2690 της 8/9 Μαρτ. 1999 (ΦΕΚ Α 45)
Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις.
Άρθρο 5
Πρόσβαση σε έγγραφα
1. Κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της Διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις.
2. Όποιος έχει ειδικό έννομο συμφέρον δικαιούται, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των ιδιωτικών εγγράφων που φυλάσσονται στις δημόσιες υπηρεσίες και είναι σχετικά με υπόθεσή του η οποία εκκρεμεί σε αυτές ή έχει διεκπεραιωθεί από αυτές.
Οι δικηγόροι δεν θεωρούνται τρίτα πρόσωπα όταν εκπροσωπούν τους εντολείς τους και δικαιούνται να παραλαμβάνουν έγγραφα διοικητικών υπηρεσιών, χωρίς έγγραφη εξουσιοδότηση ή πληρεξούσιο, γιατί ως εξουσιοδότηση προς το πρόσωπό τους ισχύει και αρκεί η νόμιμη προφορική εντολή που τους δίδεται, σύμφωνα με τον Κώδικα περί Δικηγόρων
3. Το κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαίωμα δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που το έγγραφο αφορά την ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτου, ή αν παραβλάπτεται απόρρητο το οποίο προβλέπεται από ειδικές διατάξεις. Η αρμόδια διοικητική αρχή μπορεί να αρνηθεί την ικανοποίηση του δικαιώματος τούτου αν το έγγραφο αναφέρεται στις συζητήσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ή αν η ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού είναι δυνατόν να δυσχεράνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστικών «διοικητικών,» αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών σχετικώς με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης.
Η μέσα σε «» λέξη προστέθηκε από την παρ. 2 άρθρ. 8 Νομ. 2880/29-30 Ιαν. 2001 (ΦΕΚ Α 9), Τομ. 2 Α, Κεφ. Ε, Θέμα β, αριθ. 197, σελ. 318,350.
4. Το δικαίωμα των παρ. 1 και 2 ασκείται:
α) με μελέτη του εγγράφου στο κατάστημα της υπηρεσίας, ή
β) με χορήγηση αντιγράφου, εκτός αν η αναπαραγωγή τούτου μπορεί να βλάψει το πρωτότυπο.
Η σχετική δαπάνη αναπαραγωγής βαρύνει τον αιτούντα, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά. Αν πρόκειται για πληροφορίες ιατρικού χαρακτήρα, αυτές γνωστοποιούνται στον αιτούντα με την βοήθεια γιατρού, ο οποίος ορίζεται για τον σκοπό αυτόν.
5. Η άσκηση του κατά τις παρ. 1 και 2 δικαιώματος γίνεται με την επιφύλαξη της ύπαρξης τυχόν δικαιωμάτων πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας.
«6. Η χρονική προθεσμία για τη χορήγηση εγγράφων κατά τις παραγράφους 1 και 2 ή την αιτιολογημένη απόρριψη της σχετικής αίτησης του πολίτη είναι είκοσι (20) ημέρες».
Η παρ. 6 αντικαταστάθηκε ως άνω από την παρ. 2 άρθρ. 11 Νομ. 3230/11-11 Φεβρ. 2004 (ΦΕΚ Α ́ 44), κατωτ. αριθ. 118στ.

Το άρθρο 5 κωδικοποιήθηκε ως άρθρο 1 από το Π.Δ. 28/17-23 Μαρτ. 2015 (ΦΕΚ Α ́ 34), κατωτ. αριθ. 137.
Για την ανοικτή διάθεση και περαιτέρω χρήση εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημόσιου τομέα, βλ. άρθρ. 1 έως14 Νομ. 3448/15-15 Μαρτ. 2006 (ΦΕΚ Α ́ 57), κατωτ. αριθ. 120β, όπως τροποποιήθηκαν από τα άρθρ. 1 έως 14 Νομ. 4305/30-31 Οκτ. 2014 (ΦΕΚ Α ́ 237), Τομ. 1, Κεφ. Ε, Θέμα ζ, αριθ. 136, σελ. 116,31062.

Παρέµβαση του Συνηγόρου του Πολίτη για την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα
Πολίτης ζήτησε τη διαµεσολάβηση του Συνηγόρου, διαµαρτυρόµενος για την παράλειψη ενηµέρωσης, και κυρίως για την άρνηση χορήγησης στοιχείων εκ µέρους του δήµου Λαυρεωτικής σχετικά µε τη νοµιµότητα λειτουργίας µουσικής δύο καταστηµάτων υγειονοµικού ενδιαφέροντος στην Κερατέα.
Σύµφωνα µε τη νοµοθεσία, κάθε ενδιαφερόµενος έχει το δικαίωµα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαµβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. Τα δικαστήρια έχουν κρίνει ότι «ως ενδιαφερόµενος» νοείται όχι µόνον αυτός που θεµελιώνει συγκεκριµένο έννοµο συµφέρον, αλλά και οποιοσδήποτε µπορεί, λόγω της ιδιότητάς του, να επικαλεσθεί το ενδιαφέρον του για τη γνώση του περιεχοµένου συγκεκριµένων διοικητικών εγγράφων. Η θέσπιση του δικαιώµατος γνώσης των διοικητικών εγγράφων αποβλέπει, µεταξύ άλλων, στη λειτουργική αποτελεσµατικότητα της διοίκησης.
Ο Συνήγορος του Πολίτη επεσήµανε στις αρµόδιες υπηρεσίες του δήµου Λαυρεωτικής ότι η χορήγηση των στοιχείων αποτελεί έκφανση του δικαιώµατος στην πληροφόρηση, της αρχής της συµµετοχής των πολιτών στα κοινά και της αρχής της φανερής δράσης της διοίκησης. Τόνισε ότι η διοίκηση συχνά επικαλείται αβάσιµους λόγους για να µην ικανοποιήσει εµπρόθεσµα νόµιµα αιτήµατα πολιτών για χορήγηση στοιχείων, µε το αιτιολογικό  ότι δεν αποδεικνύεται το απαιτούµενο από τον Κώδικα ∆ιοικητικής ∆ιαδικασίας «εύλογο ενδιαφέρον»  για τη λήψη των αιτούµενων εγγράφων. Εν προκειµένω µάλιστα, προβλήθηκε ως αιτία άρνησης της πρόσβασης, η απουσία «ειδικού έννοµου συµφέροντος», το οποίο ωστόσο απαιτείται από το νόµο µόνον για την πρόσβαση των πολιτών στα «ιδιωτικά έγγραφα» που φυλάσσονται σε δηµόσιες υπηρεσίες. Επιπλέον, η Ανεξάρτητη Αρχή διευκρίνισε ότι ο θιγόµενος πολίτης θεµελιώνει την ελεύθερη πρόσβασή του στα εν λόγω διοικητικά έγγραφα, λόγω της σχέσης του προς πραγµατική κατάσταση, την οποία η καταγγελλόµενη διοικητική πράξη θίγει κατά τρόπο βλαπτικό.

Μετά την παρέµβαση του Συνηγόρου του Πολίτη, ο δήµος Λαυρεωτικής προέβη άµεσα στη χορήγηση αντιγράφων προς τον αναφερόµενο όλων των στοιχείων που αφορούν στη νοµιµότητα λειτουργίας µουσικής των καταγγελλόµενων καταστηµάτων.

odigostoupoliti.eu