Το ελληνικό χρέος και η τελευταία ευκαιρία…

Στο European Working Group της Τετάρτης, Αθήνα, Ουάσιγκτον και Βερολίνο άνοιξαν (επιτέλους!) τα χαρτιά τους για το μείζον πρόβλημα της διατηρησιμότητας του ελληνικού χρέους και έγινε πλέον σαφές ότι η... μητέρα των μαχών για το χρέος θα δοθεί στις 12 Νοεμβρίου, στην εξαιρετική κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup (εφόσον, βεβαίως, δεν έχει προηγηθεί κάποιο απρόβλεπτο κοινοβουλευτικό «ατύχημα» στις ψηφοφορίες της επόμενης εβδομάδας για το νέο Μνημόνιο).

Όλες οι πληροφορίες από τη συνεδρίαση του EWG, αλλά και οι δηλώσεις του εκπροσώπου του ΔΝΤ, Τζέρι Ράις, την Πέμπτη, συγκλίνουν σε ένα συμπέρασμα: το Ταμείο θα επιμείνει στην απαίτησή του να δοθεί μια λύση που θα απασφαλίζει τη βραδυφλεγή βόμβα του υπέρογκου ελληνικού χρέους, ενώ η Γερμανία θα επιμείνει στο μεγάλο «όχι» της σε νέο «κούρεμα», αυτή τη φορά του χρέους προς τον επίσημο τομέα, προτείνοντας, στην καλύτερη περίπτωση, διαχειριστικά ημίμετρα, με μόνο στόχο να... κλωτσήσει τον κουβά της ελληνικής κρίσης μέχρι τις γερμανικές εκλογές του φθινοπώρου 2013.

Αναπόφευκτα παγιδευμένη σε αυτή τη σύγκρουση γιγάντων, η ελληνική κυβέρνηση κάνει συνεχείς ελιγμούς, με στόχο να αποφύγει να... ποδοπατηθεί:

1. Η αρχική γραμμή της κυβέρνησης για το ζήτημα του χρέους ήταν μάλλον «φιλική» προς τις γερμανικές θέσεις, καθώς επέμενε σε μάλλον υπεραισιόδοξες προβλέψεις, που έδιναν τη βάση για μια συζήτηση διευθέτησης του προβλήματος της βιωσιμότητας χωρίς δραστικές λύσεις («κούρεμα»). Με αυτό τον τρόπο, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθούσε να κρατηθεί κοντά στις γερμανικές θέσεις, τονίζοντας προς τη Γερμανία ότι η Ελλάδα «δεν ζητάει λεφτά, αλλά μόνο μια ανάσα».

2. Όμως, μπροστά στην αποφασιστικότητα του ΔΝΤ, το οποίο διακυβεύει στην Ελλάδα το κύρος του και δεν άφησε περιθώρια για νέες υπεραισιόδοξες προβλέψεις, που θα διαψεύδονταν, μοιραία, μέσα σε λίγους μήνες, η κυβέρνηση προχώρησε, χωρίς πολλές εξηγήσεις, σε μια... πιρουέτα: στο νέο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2013-2016, το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα μαζί με το αναθεωρημένο κείμενο του Προϋπολογισμού 2013, το υπουργείο Οικονομικών «προσγειώνει» απότομα τις προβλέψεις του για την εξέλιξη του χρέους ως και το 2016, αφήνοντας σαφώς να διαφανεί ότι, χωρίς δραστικές λύσεις, το χρέος δεν μπορεί να θεωρηθεί διατηρήσιμο.

70% μακριά από το στόχο!

Ειδικότερα, στο ΜΠΔΣ τονίζεται ότι «βούληση της Κυβέρνησης είναι η κατάρτιση του ΜΠΔΣ να γίνει σε απόλυτα ρεαλιστική βάση». Σύμφωνα με πληροφορίες, καθοριστικός παράγοντας στη χάραξη αυτής της νέας, «ρεάλ πολιτίκ» για τα δημοσιονομικά υπήρξε η παρέμβαση του Πολ Τόμσεν, ο οποίος δεν άφησε κατά τη διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση το παραμικρό περιθώριο να αποτυπωθούν και πάλι σε ένα Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο ανεδαφικές προβλέψεις, ιδιαίτερα για το χρέος.

Σύμφωνα με τις νέες, «ρεαλιστικές» εκτιμήσεις της κυβέρνησης, που βεβαίως και πάλι ελέγχονται για υπεραισιοδοξία, στο βαθμό που προεξοφλούν ότι θα εφαρμοσθούν με τα προσδοκώμενα αποτελέσματα όλα τα σκληρά μέτρα της περιόδου 2013-2016, η κορύφωση του χρέους, ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα έλθει το 2014, όταν θα διογκωθεί στο απίστευτο ποσοστό του 191,6% (βλ. πίνακα).

Προφανές ότι αυτή η απίστευτη κλιμάκωση δεν οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του ονομαστικού χρέους, το οποίο θα έχει διογκωθεί κατά περίπου 20 δισ. ευρώ την περίοδο 2010-2014, αλλά μάλλον στην πέρα από κάθε πρόβλεψη κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα της «μνημονιακής περιόδου»: μεταξύ 2010 και 2014 το ελληνικό ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα έχει συρρικνωθεί περίπου κατά 40 δισ. ευρώ και αυτή η τρομακτική μείωση του παρονομαστή, στο κλάσμα χρέος/ΑΕΠ, είναι ο κύριος παράγοντας διόγκωσης του χρέους πέρα από κάθε (θεωρητικό) όριο βιωσιμότητας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ελληνικό χρέος θα βρίσκεται το 2016, ύστερα από επτά χρόνια σκληρής λιτότητας, σε απόσταση άνω των 70 (!) μονάδων από το στόχο του 120%, ο οποίος θα πρέπει να επιτευχθεί μόλις το 2020, σύμφωνα με τις προβλέψεις του δεύτερου Μνημονίου. Είναι προφανές ότι μια μείωση του χρέους κατά 70% του ΑΕΠ μέσα σε τέσσερα χρόνια είναι αδύνατο να επιτευχθεί, ακόμη και αν η ελληνική οικονομία, ως εκ θαύματος, επιστρέψει σε ιστορικά υψηλό ρυθμό ανάπτυξης.

Το Βερολίνο στη γωνία...

Με αυτές τις εξαιρετικά δυσμενείς προβλέψεις να θέτουν τη συζήτηση για το χρέος σε νέα βάση, το Βερολίνο έχει βρεθεί πλέον στη γωνία και το ΔΝΤ ασκεί αφόρητη πίεση για μια δραστική λύση. Είναι τόσο μεγάλη η απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές, όπως φάνηκε και από τη σκληρή αντιπαράθεσή τους στη συνεδρίαση του EWG, που μετά τη συνάντηση Μέρκελ-λαγκάρντ, η οποία ακολούθησε, οι δύο ισχυρές κυρίες δήλωσαν ότι δεν συζήτησαν καν το θέμα της Ελλάδας, με την τυπική δικαιολογία, από πλευράς Μέρκελ, ότι δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη η έκθεση της Τρόικας. Πάντως, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ επέμεινε την Πέμπτη ότι «το πιο σημαντικό είναι να υπάρξει μια χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος που θα είναι συνεπής με το στόχο της βιωσιμότητας του χρέους» και με αυτό τον τρόπο σηματοδότησε την επιμονή του ΔΝΤ σε δραστικές λύσεις.

Το Βερολίνο θα κάνει τα πάντα στη συνεδρίαση του Eurogroup, στις 12 Νοεμβρίου, για να πετύχει το διπλό στόχο του: δηλαδή, να εγκριθεί η συνέχιση της χρηματοδότησης της Ελλάδας με τη δόση των 31,5 δισ. ευρώ, χωρίς να αποχωρήσει από το πρόγραμμα το ΔΝΤ και να αποφευχθεί, έτσι, μια επικίνδυνη κατάρρευση της χώρας μας. Επιπλέον, όμως, η Γερμανία θέλει να κρατηθεί το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, χωρίς να γίνει δεκτή διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους προς τις κυβερνήσεις, αλλά μόνο με αξιοποίηση πολλών από τα ημίμετρα που έχουν ως τώρα συζητηθεί (μείωση επιτοκίων, επιμήκυνση εξόφλησης, επαναγορά ομολόγων κ.ά.).

Στο Eurogroup της 12ης Νοεμβρίου θα φανεί ποιος από τους δύο ισχυρούς «παίκτες» θα κάνει τη μεγάλη υποχώρηση. Αν η συνεδρίαση ολοκληρωθεί, χωρίς να ανοίξει ο δρόμος για μια ουσιαστική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, η Άνγκελα Μέρκελ θα έχει κερδίσει πολιτικό χρόνο, αλλά με τρομακτικό κόστος για την Ελλάδα: όσο το ερώτημα της βιωσιμότητας του χρέους θα παραμένει αναπάντητο, οι αγορές θα διατηρούν την ανησυχία τους για πιθανή έξοδο της χώρας από το ευρώ, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία θα παραμένει απατηλό όνειρο, η εισροή επενδύσεων (μεταξύ άλλων και στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων) θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και η δυνατότητα της Ελλάδας να υπερβεί την ύφεση θα συνεχίσει να αποτελεί απόμακρη προοπτική.

 sofokleous10.gr