Mετ’ εμποδίων η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας

Έντονο το ενδιαφέρον των μαθητών, λιγοστές οι ώρες διδασκαλίας

• Στα σκαριά ιστοσελίδα με το υλικό του Βιβλίου

Η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Νομού Σερρών παρουσίασε τον Μαϊο του 2013 στη εκπαιδευτική κοινότητα των Σερρών και την τοπική κοινωνία το πρώτο πανελλαδικό εγχειρίδιο τοπικής ιστορίας. Η εκδήλωση της παρουσίασης του Βιβλίου είχε πραγματοποιηθεί στην αίθουσα του Αμφιθεάτρου του ΤΕΙ Σερρών   και το παρόν έδωσαν οι αρχές του τόπου και πολυπληθές ακροατήριο. Το Βιβλίο εργαλείο για τον εκπαιδευτικό και τον μαθητή διδάσκεται για Τρίτη συνεχή χρονιά στα σχολεία του Νομού Σερρών. Επιχειρώντας μία αποτίμηση για την διδασκαλία του εγχειριδίου τοπικής ιστορίας ζητήσαμε την άποψη του υπευθύνου σχολικών δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Σερρών Ιωάννη Πούλιου. Ο Ιωάννης Πούλιος δηλώνει στο «Σ.Θ.» ότι το σχολικό πρόγραμμα δεν επιτρέπει να «αναπνεύσει» το Βιβλίο αφού ο χρόνος διδασκαλίας του δεν είναι επαρκής. Μας γνωστοποιεί επίσης ότι η Πρωτοβάθμια εκπαίδευση σχεδιάζει ιστοσελίδα όπου το Βιβλίο καθώς και συμπληρωματικό υποστηρικτικό υλικό θα είναι αναρτημένο για να χρησιμοποιηθεί από μαθητές, εκπαιδευτικούς, φοιτητές, ειδικούς επιστήμονες και απλούς πολίτες.
 Πόσα χρόνια διδάσκεται στα σχολεία του Νομού το βιβλίο της τοπικής ιστορίας;

Ο Ιωάννης Πούλιος υπεύθυνος σχολικών δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Σερρών.
Το βιβλίο τοπικής ιστορίας διδάσκεται για τρίτη συνεχή σε μαθητές δημοτικών σχολείων (Ε’ ΣΤ΄ Δημοτικού) και Α’ και Β’ Γυμνασίου, χρησιμοποιείται όμως και από μεγαλύτερες τάξεις Λυκείων. Τα αναλυτικά προγράμματα προβλέπουν έναν αριθμό ωρών για την διδασκαλία της τοπικής ιστορίας αλλά δεν είναι υποχρεωτική η διδασκαλία του Βιβλίου, δηλαδή ο εκπαιδευτικός το χρησιμοποιεί εφόσον το επιθυμεί και κρίνει ότι θα του είναι χρήσιμο. Πολλοί συνάδελφοι αξιοποιούν το βιβλίο με αφορμή μία σχολική γιορτή ή ένα πολιτιστικό πρόγραμμα που υλοποιούν. Υπάρχουν όμως και εκπαιδευτικοί που δουλεύουν το βιβλίο σε τη διάρκεια του σχολικού έτους, παράλληλα με το σχολικό βιβλίο που έχουν στην τάξη τους.
Υπάρχει εικόνα ποιες σελίδες του Βιβλίου προσελκύουν τους μαθητές ή ποια περίοδος;
Εξαρτάται από την τάξη. Οι συνάδελφοι που χρησιμοποιούν το Βιβλίο στην Δ’ Δημοτικού ασχολούνται με την αρχαία ιστορία, οι συνάδελφοι της Ε’ Δημοτικού φθάνουν μέχρι την περίοδο του Βυζαντίου, ενώ στην Στ’ Δημοτικού και τις υπόλοιπες τάξεις ασχολούνται με την νεότερη ιστορία. Γενικώς τα παιδιά ελκύονται από τις ενδιαφέρουσες πηγές του βιβλίου, τις εικόνες, τα λογοτεχνικά του στοιχεία, τους χάρτες, τις επιστολές κλπ.
Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από την διδασκαλία της τοπικής ιστορίας;
Εμείς θα θέλαμε να γίνει κάτι περισσότερο με την αξιοποίηση του Βιβλίου. Η αλήθεια είναι ότι μέσα στο σχολικό πρόγραμμα όπως είναι φτιαγμένο δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για να «αναπνεύσει» η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας. Θα πρέπει ο συνάδελφος να «κλέψει» μέσα σε εισαγωγικά ώρες από το κανονικό ωράριο της ιστορίας και να το αφιερώσει στη τοπική. Για τον λόγο αυτό η αξιοποίηση του Βιβλίου γίνεται περιστασιακά και ευκαιριακά. Αν δεν καθιερωθεί ζώνη διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας είναι δύσκολο το Βιβλίο να αξιοποιηθεί. Το Βιβλίο υπάρχει στις Βιβλιοθήκες των σχολείων και αρκετοί εκπαιδευτικοί το δουλεύουν, όχι όμως όσοι θα θέλαμε. Όσοι εκπαιδευτικοί το έχουν χρησιμοποιήσει μας μετέφεραν τον ενθουσιασμό των παιδιών αλλά και των γονιών τους που είδαν την έκδοση στο σπίτι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο σημαντικό είναι να προσεγγίζει ένα παιδί τα ιστορικά γεγονότα ξεκινώντας από αυτά που έλαβαν χώρα στον τόπο του. Όταν αρχίσεις και τους λες τι έγινε στο Β παγκόσμιο πόλεμο στις Σέρρες, στα Οχυρά του Ρούπελ, στα Κερδύλλια και άλλες περιοχές του Νομού, τότε καταλαβαίνουν καλύτερα μέσα από την τοπική ιστορία και την ευρύτερη ιστορία. Ενθουσιάζει τα παιδιά το γεγονός ότι το βιβλίο δεν στηρίζεται στη αποστήθιση, αλλά υπάρχουν πολλές φωτογραφίες και ιστορικές πηγές (επιστολές, χάρτες, κείμενα, πίνακες). Μέσα από το πρωτογενές αυτό υλικό οι μαθητές αντλούν τις πληροφορίες που πρέπει.
Έχετε καταγράψει πόσοι εκπαιδευτικοί το χρησιμοποιούν;
Φέτος περίπου 50 σχολικά τμήματα χρησιμοποιούν το βιβλίο στο πλαίσιο προγραμμάτων. Είναι μικρός ο αριθμός σε σχέση με το σύνολο στη Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Για το Γυμνάσιο δεν έχω εικόνα για να σας ενημερώσω.
Εντοπίζεται το πρόβλημα στην έλλειψη ωρών διδασκαλίας;
Κυρίως. Οι ώρες που προβλέπει το ωρολόγιο πρόγραμμα για τη διδασκαλία της εθνικής ιστορίας δεν επαρκούν ούτως ή άλλως. Καμία φορά χρησιμοποιεί ο συνάδελφος τις ώρες της ευέλικτης ζώνης για να διδάξει το βιβλίο αλλά και πάλι ο χρόνος δεν επαρκεί. Το Βιβλίο της τοπικής ιστορίας απαιτεί χρόνο, είναι ένα βιβλίο που ενθαρρύνει την κριτική σκέψη, την ερμηνεία, την κατανόηση και τη σύνθεση, διαδικασίες δηλαδή που απαιτούν χρόνο.
Έχετε κάποια άλλα σχέδια για την αξιοποίηση του βιβλίου στο μέλλον;
Ναι. Αυτή τη στιγμή ένα μέλος της συγγραφικής ομάδας (ο δάσκαλος Δημήτρης Κολλιόπουλος) σχεδιάζει μια ιστοσελίδα όπου το βιβλίο αλλά και συμπληρωτικό υποστηρικτικό υλικό θα είναι αναρτημένο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μαθητές, εκπαιδευτικούς, φοιτητές, ειδικούς επιστήμονες αλλά και απλούς πολίτες που πιστέψτε με, δε γνωρίζουν ούτε αυτοί την τοπική μας ιστορία. Θα θέλαμε βέβαια να εξασφαλίσουμε τα κονδύλια για μια ανατύπωση του βιβλίου, αλλά κατανοούμε ότι στην υπάρχουσα οικονομική συγκυρία αυτό είναι δύσκολο. Δε σταματούμε φυσικά δράσεις σχετικές όπως για παράδειγμα ο τοπικός διαγωνισμός για τη μάχη των οχυρών (σε συνεργασία με τον σύνδεσμο φίλων οχυρού Ιστίμπεη), το τοπικό δίκτυο μουσειακής αγωγής κλπ.

Του Δημητρίου Γ. Νάτσιου

        sertharros.gr