Άνθρωπος, αυτός ο άγνωστος σύντροφος, αυτός ο απρόσμενος συνεργάτης, αυτός ο απροσδιόριστος φίλος και εχθρός μας. Αλήθεια τί είναι ο άνθρωπος; Σαν λήμμα η εγκυκλοπαίδεια μας παραπέμπει στο βασίλειο των Ζώων, στην συνομοταξία των Χοδρωτών, υποσυνομοταξία των Σπονδυλωτών, στην ομοταξία των Θηλαστικών και στην τάξη των Πρωτευόντων, όπως οι Λεμούριοι, Πίθηκοι, Μαϊμούδες κ.α. Συνοπτικά ένα ασυναγώνιστα περήφανο και κτηνώδες Ζώο.
Η επικρατέστερη ετυμολογική άποψη είναι ότι ο Άνθρωπος προέρχεται από το άνδρ-ωπος όπου άνδρας (ανήρ) είναι γενικά το ον που έχει αυτή την όψη, ή ακόμα ότι προέρχεται από το άνω + θρώσκω (αναπηδώ) + όπωπα (αρχ. Παρακείμενος του ορώ = βλέπω) που σημαίνει ότι είναι το ον που βλέπει εμπρός και επάνω και κατά συνέπεια έχει στόχους και αισιοδοξία. Μετά από τον 18 αιώνα επικράτησε η άποψη, που επιβλήθηκε της Μυκηναϊκής, σαν το Σοφό Ον ή γνωστότερο σαν Homo Sapiens. Για να διαχωριστεί από την γενικότερη τάξη των Πρωτευόντων και να αποφευχθούν οι προστριβές των επιστημόνων με τις λαϊκές μάζες που ακόμα ήταν επηρεασμένες από τις δεισιδαιμονίες του σκοταδισμού (όπως και στις μέρες μας άλλωστε, από τις παραχριστιανικές οργανώσεις).
Ζώο λοιπόν, που αν χωρίσεις το Homo από το Sapiens (αυτό που κάνει την διαφορά) τί μένει; Μια Μαϊμού ή ένας Χιμπατζής, άντε και στην καλύτερη των περιπτώσεων ένας Γορίλας. Όλοι μας παμφάγα κοινωνικά θηλαστικά της κατηγορίας «Ανθρωποειδών».
Είπαμε αν χωρίσουμε το Sapiens, αν όχι τότε αλλάζει όλη η μορφή του αντικειμένου και από ένα Λεμούριο της Μαδαγασκάρης μετατρέπεται σε Αυστραλοπίθηκο με σοφία και γνώση, που τα πάντα ερευνά και αναζητά τις ερμηνείες όλων των γεγονότων της φύσης και έχει υπαρξιακές ανησυχίες και τις εμφανίζει σε κάθε ευκαιρία στοχασμού και ψυχικής ανάτασης.
Σε κάθε ανθρώπινη (σημερινή ονομασία) δραστηριότητα στις πόλεις και στην ύπαιθρο μπορεί ο οποιοσδήποτε, όχι κατ’ ανάγκη ερευνητής, να διαπιστώσει, χωρίς ιδιαίτερη αναζήτηση το δράμα του «ανθρωπίνου» γένους. Η ερμηνεία του Sapiens έχει αλλοιωθεί και καταπατηθεί από τις ανάγκες επιβίωσης της καθημερινότητας, δημιουργώντας «ανθρωποειδή» νεότερης γενιάς, προσκείμενα περισσότερο σ’ αυτά που οραματίζονται διάφορες κινηματογραφικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας, παρά στις πραγματικές έννοιες που του έχουν αποδώσει: την σοφία και την γνώση.
Η έννοια του Sapiens έχει πλέον συμπιεστεί στα στενά πρωταρχικά ένστικτα του Αυστραλοπίθηκου (Πίθηκος του Νότου) της αυτοσυντήρησης και της περιορισμένης κοινωνικότητας. Η κοινωνικότητα περιορίζεται στα στενά πλαίσια της οικογένειας (;) και έξω από τα «συρματοπλέγματά» της υπάρχει η «τάφρος» της αδιαφορίας και πολλές φορές η «επί πτωμάτων» ανάδειξη μιας προσωπικότητας. Ανάδειξη προσωπικότητας όχι για το γενικό καλό, αλλά για το προσωπικό ή έστω το οικογενειακό.
Σπάνια μέχρι απίθανο είναι η ανάδειξη κοινωνικής προσωπικότητας, που και αυτή για να αναδειχθεί θα πρέπει προηγουμένως να κάνει χρήση του «επί πτωμάτων» με «ίντριγκες» και δολοπλοκίες. Φαύλος κύκλος η σύγχρονη κοινωνία σ’ όλα τα επίπεδα από την οικογένεια, το σχολείο, το χωριό ή την πόλη, την χώρα και την κοινωνία του ΟΗΕ. Σοφή πράξη και απολογητική η μετονομασία της ΚΤΕ (Κοινωνία Των Εθνών) απλά σε ΟΗΕ (Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών).
Έπαψε ή μάλλον δεν υπήρξε ποτέ μια Κοινωνία [«το σύνολο των ανθρώπων που συμβιώνουν σε κάποιον τόπο ή σε μία ιστορική περίοδο και έχει ευρεία (την ανθρωπότητα) ή στενή εφαρμογή (ομάδες ανθρώπων στο χώρο και τον χρόνο) σαν έννοια. Σαν κοινωνία φέρεται η διαρκής στο χρόνο συνεργατική ομάδα, τα μέλη της οποίας ανέπτυξαν οργανωμένα πρότυπα σχέσεων μέσω της διαρκούς αλληλεπίδρασής τους, με κοινές πολιτιστικές παραστάσεις, για την επίτευξη του κοινού στόχου», δηλαδή μια ομάδα Ανθρώπων που να λειτουργεί σαν ένα σώμα, μια ψυχή σ’ όλες τις στιγμές της ύπαρξής της. Αντίθετα ο Οργανισμός «είναι μια ομάδα ανθρώπων με έναν ή περισσότερους κοινούς στόχους, τους οποίους επιδιώκουν μέσω επίσημα καθορισμένων αρχών και θεσμών»].
Λοιπόν αυτό είμαστε μια ομάδα Ανθρώπων με πολλούς, ταυτόχρονα, στόχους και απλά συνυπάρχουμε ή ανεχόμαστε ο ένας τον άλλον, σαν σύντροφοι ενός αποτυχημένου γάμου που με την πρώτη αφορμή, στην πρώτη κρίση οδηγούμαστε στα άκρα και στο διαζύγιο, αδιαφορώντας για τις «παράπλευρες απώλειες», που σ’ ένα γάμο είναι τα παιδιά ενώ σ’ ευρύτερο επίπεδο είναι κάποιες μικρές και αδύναμες χώρες. Όπως και να ‘χει την «πληρώνουν» οι αδύναμοι στην με «επί πτωμάτων» επίτευξη των στόχων.
Θεωρώ ιεροσυλία να ταυτιστώ με τον Διογένη, τον κυνικό φιλόσοφο, αλλά δεν μπορώ να μην ασπαστώ τις ανησυχίες του που 24 αιώνες πριν τις εξέφραζε το: «Αναζητώ τον άνθρωπο» με αναμμένο λυχνάρι στο καταμεσήμερο ή στους διαλόγους του με τον Μ. Αλέξανδρο.
Όπως και τότε, μα τίποτα δεν έχει αλλάξει, έτσι και σήμερα, σ’ όλα τα επίπεδα του κοινοβίου μας, σε κάθε σχέση, συναναστροφή, λειτουργία μας, επικρατεί το εγώ και όχι το εμείς. Μάλιστα τις περισσότερες φορές αδιαφορούμε ή αγνοούμε για την ύπαρξη των άλλων, στην πολυκατοικία, στους δρόμους, στα καταστήματα, στις υπηρεσίες και στο «πάρκινγκ».
Και είναι τόσο απλό. Αρκεί να μην κάνουμε ό,τι ΔΕΝ θα θέλαμε να μας κάνουν οι άλλοι και να ΜΗΝ «καταπίνουμε» αμάσητα ό,τι ακούμε ή μας προσφέρουν οι άλλοι «για το δικό μας καλό».
Βασίλης Α. Βαφιάδης
Σέρρες, 10.4.2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου