Fish Guide: Ένας οδηγός για να μάθετε ποια είναι τα ελληνικά ψάρια (Φωτό)

Ο οδηγός ελληνικών ψαρικών περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες για εγχώρια ψαρικά, τα οποία διατίθενται ευρέως στην αγορά. 

Λόγω της έλλειψης επιστημονικών δεδομένων δεν είναι δυνατή η κατηγοριοποίηση των ελληνικών ψαριών ανάλογα με το μέγεθος της απειλής που αντιμετωπίζουν.

ΑΣΤΑΚΟΓΑΡΙΔΑ – Homarus gammarus

Η αστακογαρίδα απαντάται στη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Ατλαντικό Ωκεανό. Ζει σε τρύπες και ρωγμές σε σκληρά υποστρώματα και βραχώδεις βυθούς, σε βάθη που φτάνουν συνήθως τα 50 μέτρα. Είναι νυκτόβιο ζώο και τρέφεται κυρίως με μύδια, καβούρια και πολύχαιτους. Η αστακογαρίδα μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 60 εκ. και σε βάρος τα 6 κ.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
30 cm (ολικό μήκος) – 10,5 cm (μήκος κελύφους)
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Οκτώβριος – Ιούλιος

ΓΑΥΡΟΣ – Engraulis encrasicolus

Ο γαύρος απαντάται στη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Ατλαντικό. Ζει σε μεγάλα κοπάδια και πλησιάζει κοντά στις ακτές, ειδικά τους θερμούς μήνες, κατά την περίοδο αναπαραγωγής. Το καλοκαίρι ταξιδεύει βόρεια και κινείται κοντά στην επιφάνεια, ενώ τον χειμώνα ταξιδεύει νότια και σε μεγαλύτερα βάθη.
Φτάνει σε μήκος τα 23 εκ. και ζει μέχρι 4 χρόνια. Τρέφεται με πλαγκτόν, ενώ ο ίδιος αποτελεί βασική τροφή για δεκάδες άλλα είδη ψαριών, πτηνών και θηλαστικών.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος 9cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αύγουστος – Μάιος

ΓΛΩΣΣΑ – Solea solea

Η γλώσσα απαντάται στον Ατλαντικό Ωκεανό τη Μεσόγειο, τη Θάλασσα του Μαρμαρά και τη Μαύρη Θάλασσα. Είναι μοναχικό είδος, ζει στον βυθό και δραστηριοποιείται κυρίως τη νύχτα, ενώ την ημέρα παραμένει θαμμένη στην άμμο. Τρέφεται με μικρά ψαράκια, σκουλήκια, μαλακόστρακα και μικροοργανισμούς. Μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 80 εκ. και σε βάρος τα 3 κ., ενώ ζει ως και 26 χρόνια.
Πρόκειται για ένα από τα πλέον δημοφιλή ψάρια με υψηλή εμπορική αξία.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
20cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Μάρτιος – Νοέμβριος

ΚΑΡΑΒΙΔΑ – Nephrops norvegicus

Η καραβίδα εντοπίζεται στον ανατολικό Ατλαντικό και τη Μεσόγειο. Ζει σε λασπώδεις βυθούς, σε βάθη από 20 ως 500 μέτρα , όπου σκάβει λαγούμια. Δραστηριοποιείται τη νύχτα και τρέφεται με καρκινοειδή και θαλάσσια σκουλήκια. Μπορεί να φτάσει και τα 25 εκ. σε μήκος, αν και συνήθως δεν ξεπερνά τα 20 εκ. Τα αρσενικά άτομα ζουν ως και 12 χρόνια, ενώ τα θηλυκά φτάνουν ως και 30 έτη.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
7 cm (ολικό μήκος) – 2 cm (μήκος κελύφους)
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αύγουστος – Μάιος

ΚΕΦΑΛΑΣ – Pagellus bogaraveo

Ο κεφαλάς εντοπίζεται σε αμμώδεις, βραχώδεις και λασπώδεις βυθούς στον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο Θάλασσα. Ζει σε κοπάδια και πραγματοποιεί εποχικές μεταναστεύσεις για αναπαραγωγή. Τα μικρά ζουν πιο κοντά στις ακτές. Τρέφεται με καρκινοειδή, μαλάκια, ψαράκια και θαλάσσια σκουλήκια . Ο κεφαλάς είναι ερμαφρόδιτο ψάρι, καθώς όταν φτάσει τα 20 εκ. από αρσενικό μετατρέπεται σε θηλυκό. Μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 75 εκ. και σε βάρος τα 4 κ., ενώ ζει ως και 20 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
33 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αύγουστος έως Απρίλιος

ΚΟΛΙΟΣ – Scomber japonicus

Ο κολιός είναι «κοσμοπολίτικο» ψάρι καθώς εντοπίζεται σχεδόν σε όλες τις θάλασσες του πλανήτη. Τον χειμώνα ζει σε βαθιά νερά, ενώ το καλοκαίρι μεταναστεύει κοντά στις ακτές, σε ρηχότερα νερά. Σχηματίζει μεγάλα κοπάδια, τα οποία ανακατεύονται με κοπάδια άλλων ειδών.
Δεν είναι ιδιαίτερα επιλεκτικός σε ό,τι αφορά τη διατροφή του και το διαιτολόγιό του περιλαμβάνει από μαλακόστρακα μέχρι ψάρια και καλαμάρια . Ο κολιός φτάνει σε μήκος τα 70 εκατοστά και σε βάρος τα 3 κιλά, ενώ η μέγιστη ηλικία που έχει καταγραφεί είναι τα 18 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
18 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Σεπτέμβριος έως Ιούνιος

ΚΟΥΤΣΟΜΟΥΡΑ – Mullus barbatus

Η κουτσομούρα απαντάται στον Ατλαντικό Ωκεανό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει σε αμμώδεις και λασπώδεις βυθούς κοντά στις ακτές και σχηματίζει μεγάλα κοπάδια. Η κουτσομούρα μοιάζει αρκετά με το μπαρμπούνι και φτάνει σε μήκος ως και τα 36 εκατοστά. Τρέφεται με μικροοργανισμούς, μαλάκια και μαλακόστρακα.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
11cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αύγουστος – Μάιος

ΛΑΒΡΑΚΙ – Dicentrarchus labrax

Το λαβράκι απαντάται στη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Ατλαντικό. Ζει κοντά στην ακτή το καλοκαίρι και πιο μακριά και βαθιά το χειμώνα. Ως νεαρό ζει σε κοπάδια, ενώ ως ενήλικο είναι μοναχικό. Ζει έως 30 χρόνια και μπορεί να φθάσει το 1 μ. μήκος και τα 12 κ. βάρος. Ως ενήλικο τρέφεται με ψάρια, αλλά και γαρίδες και μαλάκια.
Είναι ένα από τα δύο πιο σημαντικά είδη για την ιχθυοκαλλιέργεια στη Μεσόγειο (το άλλο είναι η τσιπούρα).
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
Αλιεία: 25cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αλιεία: Απρίλιος – Δεκέμβριος

ΛΥΘΡΙΝΙ – Pagellus erythrinus

Το λυθρίνι απαντάται σε κάθε είδος βυθού στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει κοντά στις ακτές όμως τον χειμώνα μεταναστεύει σε βαθύτερα νερά. Ως νεαρό ψάρι είναι πιο κοινωνικό και σχηματίζει μικρά κοπάδια, ενώ όταν ενηλικιωθεί ζει μοναχικά. Το λυθρίνι είναι παμφάγος «αχόρταγος» θηρευτής που τρέφεται με μικρά ψαράκια, μαλακόστρακα και μικροοργανισμούς. Ζει έως και 21 χρόνια και μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 75 εκ. και σε βάρος τα 3 κιλά. Στο τρίτο έτος της ηλικίας τους τα θηλυκά λυθρίνια μετατρέπονται σε αρσενικά.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
15 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Μάρτιος – Ιούνιος

ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ – Lithognathus mormyrus

Η μουρμούρα απαντάται στον Ατλαντικό, τον Ινδικό Ωκεανό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει κοντά στις ακτές και προτιμά τους αμμώδεις βυθούς, αν και τη συναντούμε επίσης σε βυθούς με λάσπη ή χαμηλή βλάστηση. Σχηματίζει κοπάδια και τρέφεται με καρκινοειδή, μαλάκια και σκουλήκια, τα οποία εντοπίζει σκάβοντας τον βυθό. Η μουρμούρα φτάνει σε μήκος ως τα 55 εκ. και σε βάρος τα 3 κ., ενώ ζει μέχρι 12 χρόνια. Όταν βρεθεί έξω από το νερό ακούγεται σαν να μουρμουρίζει, εξ ου και το όνομα «μουρμούρα».
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
20 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Ιούλιος – Μάρτιος

ΜΟΥΣΜΟΥΛΙ – Pagellus acarne

Το μουσμούλι απαντάται στον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο Θάλασσα. Ζει σε κοπάδια σε πολύ ρηχά νερά, κυρίως σε αμμώδεις βυθούς και λιβάδια της ποσειδωνίας. Σε νεαρή ηλικία εντοπίζεται κοντά στις ακτές, ενώ καθώς μεγαλώνει κατευθύνεται σε πιο βαθιά νερά. Τρέφεται με μαλάκια, καρκινοειδή και εχινόδερμα. Το μουσμούλι φτάνει σε μήκος τα 40 εκ. και σε βάρος τα 800 γρ., ενώ ζει ως 18 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
17 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Δεκέμβριος – Αύγουστος

ΜΠΑΚΑΛΙΑΡΟΣ – Merluccius merluccius

Ο μπακαλιάρος απαντάται στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Την ημέρα ζει κοντά στον βυθό (από 200 ως 700 μ. βάθος) και τη νύχτα ανεβαίνει στην επιφάνεια. Μεταναστεύει σε βαθιά νερά για αναπαραγωγή. Σε νεαρή ηλικία τρέφεται με καρκινοειδή και όταν μεγαλώνει τρέφεται με διάφορα ψάρια μεταξύ των οποίων γαύρος, σαρδέλα κλπ. Φτάνει σε μήκος τα 1,4 μ. και σε βάρος τα 15 κ., ενώ ζει ως και 20 χρόνια.
Ο μπακαλιάρος αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ψάρια για την αλιεία στη Μεσόγειο.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
20cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αύγουστος – Ιανουάριος, Μάρτιος – Απρίλιος

ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΙ – Mullus surmuletus

Το μπαρμπούνι, με κύρια χαρακτηριστικά το κόκκινο χρώμα και τα μακριά μουστάκια, απαντάται σε αμμώδεις, βραχώδεις, λασπώδεις βυθούς και τραγάνες στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει σε ρηχά νερά, κοντά στον βυθό, τον οποίο και σκάβει με τα μουστάκια του για να εντοπίσει τη λεία του. Τρέφεται με μικροοργανισμούς, καρκινοειδή, μαλάκια και θαλάσσια σκουλήκια.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, η ικανότητά του να «καμουφλάρεται», παίρνοντας το χρώμα του βυθού όταν αισθάνεται ότι απειλείται. Το μπαρμπούνι φτάνει σε μήκος τα 50 εκ. και σε βάρος το 1 κ., ενώ ζει έως 10 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
11cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Ιούλιος – Απρίλιος

ΜΥΔΙΑ – Mitilus galloprovincialis

Τα μύδια εντοπίζονται σε όλη τη Μεσόγειο, σε περιοχές με σκληρό υπόστρωμα όπου μπορούν να προσκολληθούν, κυρίως βράχια, προβλήτες, λιμάνια, εκβολές ποταμών κ. α. Σχηματίζουν μεγάλες αποικίες και τρέφονται με φυτοπλαγκτόν, φιλτράροντας διαρκώς το θαλασσινό νερό. Αναπαράγονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς και μπορούν να φτάσουν σε μήκος ως και τα 15 εκ. Τα μύδια που πωλούνται στην αγορά τις περισσότερες φορές αποτελού προϊόν υδατοκαλλιέργειας. Η εκτροφή τους, που γίνεται στο φυσικό τους περιβάλλον, ξεκίνησε στη Γαλλία τον 13ο αιώνα.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος 5 cm

ΜΥΤΑΚΙ – Diplodus puntazzo

Το μυτάκι, με κύριο χαρακτηριστικό το μυτερό ρύγχος, εντοπίζεται στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει κοντά στις ακτές, κυρίως σε βραχώδεις αλλά και σε αμμώδεις βυθούς. Τρέφεται με φύκια, σκουλήκια, μαλάκια και γαρίδες. Το μήκος του φτάνει τα 60 εκ. και το βάρος του το 1,5 κ., ενώ η μέγιστη ηλικία που έχει καταγραφεί είναι τα 10 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
18 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Απρίλιος – Ιανουάριος

ΡΟΦΟΣ (ΣΤΗΡΑ ΚΑΙ ΣΦΥΡΙΔΑ) – Epinephelus marginatus

Ο ροφός, μεγαλόσωμο και εντυπωσιακό ψάρι, με τεράστιο στόμα και κίτρινες χαρακτηριστικές κηλίδες, απαντάται στα νερά του Ατλαντικού, του Ινδικού Ωκεανού και όλης της Μεσογείου. Ο ροφός ζει σε βραχώδεις βυθούς, υφάλους και σπηλιές κοντά στις ακτές, απ’ όπου και επιτίθεται στα θηράματά του, κυρίως μεγάλα καρκινοειδή, ψάρια και χταπόδια. Είναι γενικά μοναχικό ψάρι και γίνεται επιθετικό για την διεκδίκηση χώρου ή θηλυκών. Ο ροφός αναπτύσσεται ως θηλυκό και καθώς μεγαλώνει μετατρέπεται σε αρσενικό. Φτάνει σε μήκος το 1,5 μ. και σε βάρος τα 60 κιλά, ενώ μπορεί να ζήσει ως και 50 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
45 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αύγουστος – Μάιος

ΣΑΡΓΟΣ – Diplodus sargus sargus

Ο σαργός απαντάται στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει πολύ κοντά στις ακτές, σε βυθούς με βράχια και σπηλιές, ενώ πιάνεται δύσκολα καθώς όταν αισθανθεί ότι κινδυνεύει, κρύβεται ακαριαία σε τρύπες και σχισμές. Σχηματίζει μικρά κοπάδια όμως όταν ενηλικιώνεται γίνεται πιο μοναχικός και δίνει «ομηρικές μάχες» για την διεκδίκηση των θηλυκών. Είναι παμφάγος με προτίμηση στα καρκινοειδή, τα μαλάκια και τα σκουλήκια της θάλασσας. Αγαπημένο έδεσμα οι αχινοί. Ο σαργός μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 45 εκ. και σε βάρος τα 2 κ., ενώ ζει ως και 10 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
23 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Ιούλιος – Απρίλιος

ΣΑΡΔΕΛΑ – Sardina pilchardus

Η σαρδέλα, ψάρι με τεράστια θρεπτική αξία, είναι ένα από τα σημαντικότερα είδη της Μεσογείου, ενώ εντοπίζεται και στη Θάλασσα του Μαρμαρά, τον Ατλαντικό και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει σε κοπάδια κοντά στις ακτές, σε μεγαλύτερα βάθη κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ τη νύχτα ανεβαίνει πιο κοντά στην επιφάνεια. Μεταναστεύει στα ανοιχτά για αναπαραγωγή και αποτελεί σημαντική πηγή διατροφής για δεκάδες άλλα είδη. Τρέφεται κυρίως με πλαγκτόν, φτάνει σε μήκος τα 32 εκ. και σε ηλικία τα 15 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
11cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Φεβρουάριος – Νοέμβριος

ΣΑΦΡΙΔΙ (ΓΚΡΙΖΟΣΑΦΡΙΔΟ) – Trachurus trachurus

Το σαφρίδι εντοπίζεται στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη θάλασσα του Μαρμαρά. Το καλοκαίρι πλησιάζει κοντά στις ακτές, ενώ τον χειμώνα ταξιδεύει σε βαθύτερα νερά. Σχηματίζει μεγάλα κοπάδια και τρέφεται με καρκινοειδή, μικρά ψάρια, γαρίδες και καλαμάρια. Φτάνει σε μήκος τα 70 εκ., σε βάρος τα 2 κ. και ζει ως και 40 χρόνια αν και η ηλικία του διαφέρει σημαντικά ανάλογα τη γεωγραφική περιοχή.
Τα νεαρά σαφρίδια αναζητούν καταφύγιο κάτω από τις μέδουσες.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
15cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αύγουστος – Μάιος

ΣΠΑΡΟΣ – Diplodus annularis

Ο σπάρος εντοπίζεται σε όλη τη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Ατλαντικό. Ζει στον βυθό, στα λιβάδια της ποσειδωνίας και σε αμμουδιές με έντονη βλάστηση, όπου τσιμπολογά τα φύλλα των φυτών αναζητώντας μικροοργανισμούς για να τραφεί. Ο σπάρος ζει σε κοπάδια κοντά στις ακτές. Φτάνει σε μήκος τα 25 εκ. και σε βάρος τα 400 γρ., ενώ ζει ως και 11 χρόνια.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
12 cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Ιούλιος – Απρίλιος

ΤΣΙΠΟΥΡΑ – Sparus aurata

Η τσιπούρα εντοπίζεται σε όλη τη Μεσόγειο, τον Ατλαντικό και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει σε βυθούς με άμμο ή φύκη και την περίοδο αναπαραγωγής πλησιάζει σε υφάλμυρα νερά, σε λιμνοθάλασσες και εκβολές ποταμών. Είναι μοναχικό είδος και τρέφεται με μαλάκια, κυρίως μύδια, και καρκινοειδή. Η τσιπούρα αναπτύσσεται αρχικά ως αρσενικό και μετά από δυο χρόνια αλλάζει φύλο. Φτάνει σε μήκος τα 70 εκ. και σε βάρος τα 17 κ., ενώ ζει περίπου 11 χρόνια.
Πρόκειται για ψάρι με τεράστια εμπορική αξία τόσο για την αλιεία όσο και για την ιχθυοκαλλιέργεια. Η εκτροφή της ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
Αλιεία: 20cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Αλιεία: Ιανουάριος – Σεπτέμβριος

ΦΑΓΓΡΙ – Pagrus pagrus

Το φαγγρί εντοπίζεται στον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Ζει κοντά στις ακτές, σε καθαρούς βυθούς με λάσπη, πέτρες ή χαλίκια και κρύα νερά. Το φαγγρί δημιουργεί μικρά κοπάδια και τρέφεται με μαλάκια, μαλακόστρακα και μικρά ψάρια. Μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 90 εκ και σε βάρος τα 7,5 κιλά, ενώ η μέγιστη ηλικία είναι τα 17 έτη.
Είναι ερμαφρόδιτο και μεγαλώνοντας τα θηλυκά γίνονται αρσενικά.
Eλάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος
18cm
Επιτρεπόμενη περίοδος κατανάλωσης
Ιούλιος – Απρίλιος

http://www.fao.org/fishery/en
http://www.iucnredlist.org/

Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας
“Τα Ψάρια της Ελλάδας”, Κουτσογιαννόπουλος Δ.
“Κραυγή Ιχθύος”, Στεργίου Κ., Καραχλέ Π., Τσίκληρας Α., Μαμαλάκης Η.
    ypaithros.gr