Δεν άνοιξε μύτη στα Σκόπια! Οι δημοσκοπήσεις και η μεταστροφή της κοινής γνώμης

  Η κυβέρνηση αποφάσισε να ξηλώσει τις πινακίδες με την ονομασία «Μέγας Αλέξανδρος» από το αεροδρόμιο και τον αυτοκινητόδρομο, ωστόσο αυτό δεν έχει προκαλέσει καμία αντίδραση στην κοινωνία της ΠΓΔΜ.

Η μη αντίδραση αλλά και η μεταστροφή της κοινής γνώμης δείχνουν ότι οι γείτονες δεν είναι ούτε τόσο σκληροί αλλά ούτε και τόσο αδιάλλακτοι, όσο τουλάχιστον κάποιοι τους περιέγραφαν ή τους περίμεναν. 

Η ThessΝews συγκρίνει δύο σοβαρές δημοσκοπήσεις, από τις οποίες φαίνεται η μεταστροφή της κοινής γνώμης. Σε μόλις 15 μέρες το «Ναι» στην αλλαγή ονομασίας κέρδισε 26 μονάδες και 35 ανάμεσα στον σλαβικό πληθυσμό της χώρας!

Συνεργεία θα αρχίσουν από την Τρίτη να ξηλώνουν τις πινακίδες με την επιγραφή «Μέγας Αλέξανδρος» από το διεθνές αεροδρόμιο των Σκοπίων αλλά και από τον αυτοκινητόδρομο Γευγελή- Κουμάνοβο, βάσει της απόφασης που πήρε η κυβέρνηση Ζάεβ τη Δευτέρα! Ωστόσο, παρά τα όσα θα ανέμενε κανείς, καμία σοβαρή αντίδραση δεν έχει σημειωθεί στο εσωτερικό της χώρας! Πολλοί θα περίμεναν δυναμικές κινήσεις, δηλώσεις οργής, πύρινα δημοσιεύματα και λάβρους πολιτικούς, δημοσιογράφους και εκφραστές της κοινής γνώμης να ξιφουλκούν εναντίον της απόφασης Ζάεβ και να πουλάνε φρέσκο εθνικισμό στους πολίτες. Πέραν όμως μίας χλιαρής αντίδρασης του VMRO, του εθνικιστικού κόμματος της αντιπολίτευσης, καμία αντίδραση δεν υπήρξε!

Οι δύο δημοσκοπήσεις

Τι συμβαίνει άραγε στη γειτονική χώρα; Μήπως οι γείτονες δεν είναι τόσο αδιάλλακτοι και σκληροί, όπως κάποιοι θέλουν να τους παρουσιάσουν; Και εάν δεν είναι τόσο αδιάλλακτοι όσο φοβούνται πολλοί, τότε γιατί οι Έλληνες δεν τους πιέζουν σθεναρά, ώστε να φύγει από το τραπέζι ο όρος «Μακεδονία»;
Η ThessΝews αναζητά απαντήσεις, κυρίως μέσα από τις απόψεις ειδικών αλλά και μέσα από την προσεκτική ανάγνωση των δύο τελευταίων δημοσκοπήσεων, που έγιναν στην ΠΓΔΜ.  Απ’ αυτές προκύπτει ότι υπάρχει μία δραστική υποχώρηση της κοινής γνώμης από τις παλιές εθνικιστικές θέσεις. Πιο συγκεκριμένα, στις αρχές Δεκεμβρίου το 35% του δείγματος απαντούσε ότι συμφωνεί με την αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας της χώρας, προκειμένου να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Στο ίδιο ερώτημα, μόλις λίγες εβδομάδες αργότερα, το ποσοστό του «Ναι» ανέβηκε στο 61%, υπήρξε δηλαδή αύξηση στις θετικές ψήφους κατά περίπου 26 μονάδες, με αποτέλεσμα να προκύψει το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα! Η αύξηση είναι πιο θεαματική στον σλαβικό πληθυσμό, ο οποίος κατά 50% συμφωνεί με την αλλαγή της ονομασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 15% στη δημοσκόπηση του Δεκεμβρίου! Από τη σύγκριση των δύο δημοσκοπήσεων προκύπτει αβίαστα ότι οι γείτονες κάνουν, όχι βήματα, αλλά άλματα πίσω! Βέβαια, στην ερώτηση δεν διευκρινίζεται εάν το δείγμα συμφωνεί με μία ονομασία στην οποία δεν θα υπάρχει ο όρος «Μακεδονία», αλλά κανείς δεν ξέρει μέχρι πού θα έφτανε η υποχωρητικότητα των γειτόνων.
Δημοσιογράφοι, πολιτικοί και διπλωμάτες που παρακολουθούν τη χώρα επισημαίνουν ότι η δραστική αυτή αλλαγή στάσης οφείλεται στον διακαή πόθο των πολιτών να ενταχθεί η χώρα τους στο ΝΑΤΟ, καθώς μ’ αυτήν εκτιμούν ότι διασφαλίζουν την ειρήνη στη χώρα τους αλλά και την εδαφική της ακεραιότητα. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι ότι η κοινή γνώμη ακολουθεί την πολιτική του Ζόραν Ζάεβ και εμπιστεύεται τους χειρισμούς της, καθώς ο ίδιος διατηρεί ένα σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο.
Σύμφωνα με τον Πέταρ Αρσόφσκι, πολιτικό επιστήμονα και επικοινωνιολόγο, η μεγάλη αύξηση των 25 μονάδων συνιστά «σημαντική αλλαγή» και αποδίδεται στην έντονη εκστρατεία της κυβέρνησης Ζάεβ αλλά και της ρητορικής που έχει αναπτύξει για το θέμα. Επίσης οι πολίτες έχουν αναπτύξει υψηλότερες προσδοκίες για την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σταδιακά ανακαλύπτουν τα μεγάλα οφέλη από την ένταξη και αλλάζουν στάση», τονίζει ο κ. Αρσόφσκι.
Ο Νίκος Φραγκόπουλος, δημοσιογράφος και πρόεδρος του Συλλόγου των εγκατεστημένων Ελλήνων στην ΠΓΔΜ, εξηγεί στην ThessΝews ότι μεγάλο ρόλο για τη μεταστροφή αυτή παίζει το πολιτικό κεφάλαιο που διαθέτει ακόμη ο Ζόραν Ζάεβ. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι πολλοί οι πολίτες που ακολουθούν την κυβέρνηση στην οποία πιστεύουν στον χειρισμό των σοβαρών θεμάτων. Έτσι, όπως ακολουθούσαν τον Γκρούεφσκι στην εθνικιστική πολιτική του, τώρα ακολουθούν τον ηγέτη που εμπιστεύονται. 

Γιατί δεν τους πιέζουμε περισσότερο;

Αφού καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι οι Σκοπιανοί υποχωρούν τους τελευταίους μήνες για τους δικούς τους λόγους, τότε προκύπτει αβίαστα ένα ακόμη βασικό ερώτημα: μήπως εάν τους πιέσουμε θα πετύχουμε να κάνουν ένα ακόμη μεγαλύτερο βήμα υποχώρησης και να δεχτούν όνομα χωρίς τον όρο «Μακεδονία»; Το σημείο αυτό απαιτεί σοβαρή ανάλυση: Όταν τέθηκε από τον υπογράφοντα στον αναπληρωτή πρωθυπουργό της χώρας, Μπουγιάρ Οσμάνι, στη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην ThessΝews, ο ίδιος ο πολιτικός είχε απαντήσει: «Θέμα συμφωνίας με την Ελλάδα για ονομασία χωρίς τον όρο “Μακεδονία” δεν υπάρχει στο τραπέζι. Άλλωστε, δεν μας το ζήτησε η Ελλάδα»! Ο Νίκος Κοτζιάς, ακόμη πριν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, έχει δηλώσει ότι η κυβέρνηση επιδιώκει σύνθετη ονομασία που θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία»...
Κανείς δεν ξέρει εάν μία τέτοια πίεση θα απέδιδε. Και κανείς δεν πρόκειται να το μάθει, καθώς μία τέτοια πίεση δεν πρόκειται να ασκηθεί ποτέ! Ωστόσο, είναι ίσως ενδεικτικά τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, αφού σε κάποια ερωτήματα αγγίζουν τις ευαίσθητες πτυχές του θέματος! Όπως αυτήν με τη «μακεδονική ταυτότητα»!
Το 60% των σλαβικής καταγωγής ερωτηθέντων θεωρούν ότι με την αλλαγή της ονομασίας θα αλλάξει και η ταυτότητά τους (το 40% ότι θα αλλάξει πλήρως, το 20% ότι θα αλλάξει μερικώς), ενώ το 35% πιστεύει το αντίθετο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό το στοιχείο αυτό, καθώς αποκαλύπτει ότι η πλειονότητα αυτών που αυτοπροσδιορίζονται ως «Μακεδόνες» θέλουν να αλλάξει το συνταγματικό όνομα της χώρας, προκειμένου να ενταχθούν σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, παρά το ότι αναγνωρίζουν ότι αυτό θα αλλάξει και την ταυτότητά τους! Το ίδιο ισχύει και με το «νόημα των όρων Μακεδονία και μακεδονικός λαός»!
Δηλαδή στο ερώτημα εάν με την αλλαγή του ονόματος θα αλλάξει και το νόημα των όρων «Μακεδονία» και «μακεδονικός λαός», το 34% απάντησε ότι θα αλλάξει εντελώς, το 19% ότι θα αλλάξει μερικώς, το 33% ότι δεν θα αλλάξει καθόλου, ενώ το 4% ότι μερικώς δεν θα αλλάξει.
Όσον αφορά τους αλβανικής καταγωγής πολίτες, το 30% θεωρεί ότι η ταυτότητα θα αλλάξει (13% πλήρως, 17% μερικώς), 48% εκφράζει την άποψη ότι η ταυτότητα δεν θα αλλάξει καθόλου, ενώ 10% ότι μερικώς δεν θα αλλάξει.

Η πρώτη δημοσκόπηση

Η πρώτη δημοσκόπηση διενεργήθηκε μέσα στο δεύτερο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου του 2017, από την εταιρεία “Brina” για λογαριασμό αμερικανικού ινστιτούτου στρατηγικών ερευνών. Σ’ αυτήν το 35% του δείγματος απαντά ότι συμφωνεί με την αλλαγή του συνταγματικού ονόματος της χώρας, ως όρο για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ποσοστό αυτό ανταποκρίνεται στην κατά 15,6% θετική γνώμη των Σλάβων και την κατά 81,4% θετική γνώμη των Αλβανών κατοίκων της χώρας.

Η δεύτερη δημοσκόπηση

Τη δεύτερη δημοσκόπηση  διεξήγαγε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας “Societas Civilis”. Στο βασικό της ερώτημα έδειξε ότι το 43% των πολιτών στηρίζει πλήρως και το 18% στηρίζει μερικώς την αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας της χώρας, προκειμένου αυτή να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η δημοσκόπηση ήταν τηλεφωνική και διεξήχθη το διάστημα 19-26 Ιανουαρίου 2018 σε δείγμα 1.000 ατόμων.
Επειδή στη γειτονική χώρα πάντα οι δημοσκοπήσεις ανάγονται στις δύο εθνότητες, προστίθεται ότι αλλαγή της ονομασίας της χώρας με στόχο την ένταξη της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ εξέφρασε το 50% των πολιτών σλαβικής καταγωγής (30% πλήρως, 20% μερικώς) και το 95% των πολιτών αλβανικής καταγωγής (84% πλήρως, 11% μερικώς).

ΑΠΟΨΗ

Πηδήξτε στο κρύο νερό της λύσης! 
Του Πέταρ Αρσόφσκι, Πολιτικού Επιστήμονα- Επικοινωνιολόγου
Τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι στα Σκόπια θέλουμε περισσότερο τη λύση απ’ ό,τι τη θέλετε οι Έλληνες, άλλωστε υπάρχει το ισχυρό κίνητρο της ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Ωστόσο, ένα δημοψήφισμα αργότερα ίσως μετατραπεί σε πρόβλημα!
Στην Ελλάδα, οι δημοσκοπήσεις επηρεάζονται και από τη γενική απογοήτευση των πολιτών και την έλλειψη εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, τις πολιτικές ελίτ και τους διεθνείς συμμάχους τους. Ο γενικός θυμός και η δυσαρέσκεια διαχέονται και σε αυτό το θέμα, καθιστώντας το κοινό γενικά αντιπολιτευτικό.
Υποστήριζα πάντα ότι οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να μας αποκαλύψουν τα πάντα. Άλλωστε η κοινή γνώμη δεν θα λύσει αυτό το ζήτημα. Είναι πρακτικά αδύνατο οι ερωτηθέντες να προτιμήσουν έναν συμβιβασμό σε ένα ευαίσθητο συναισθηματικά γι΄ αυτούς  ζήτημα.
Ιστορικά, το κοινό δεν ήταν ποτέ ένας καλός υποστηριχτής των προοδευτικών και αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Αν κάναμε στα Σκόπια δημοσκόπηση για το αν θα αποδεχθούμε τη Συμφωνία-Πλαίσιο της Οχρίδας ή στην Αθήνα για το αν ο πολίτης αποδέχεται τα μέτρα λιτότητας, θα είχαμε ακόμα κολλήσει στο παρελθόν. Έτσι, η άρνηση της κοινής γνώμης είναι μια φτωχή δικαιολογία για τις πολιτικές ελίτ που την προβάλλουν για να αποφύγουν την ευθύνη τους για τη λύση. Ο ρόλος τους, λυπούμαι που το λέω, είναι αναπόφευκτος: αν θέλουν να προχωρήσουν, θα πρέπει να πηδήξουν στο κρύο νερό της λύσης και να ελπίζουν για το καλύτερο.

Από το φύλλο της THESSNEWS #92 (10/02/2018-11/02/2018)

thessnews.gr